Οι άνθρωποι έχουν τόσον πόνο, τόσον πόνο! Όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα

Όσιος στάρετς Αμβρόσιος της Όπτινα (1812 – 1891)

Εορτάζει στις 10 Οκτωβρίου
Ο στάρετς Αμβρόσιος θεωρείται ο κορυφαίος από τους γέροντες της Όπτινα. Είχε τις αρετές που είχαν όλοι οι άλλοι γέροντες μαζί και μάλιστα στο ύψιστο σημείο τους. Διακρινόταν για την αγία ταπείνωση του, την αγνότητα του νου και της καρδίας, την αγάπη του που ξεχείλιζε, καθώς και για την αυτοθυσία που έδειχνε για τη σωτηρία του πλησίον του. Λόγω της μεγάλης ταπεινοφροσύνης του ο Κύριος τον προίκισε με πνευματικά χαρίσματα, με τα οποία θεράπευε τις ψυχές που υπόφεραν. Διάβαζε τις καρδιές, γνώριζε τα παρελθόντα και τα παρόντα και προγνώριζε τα μέλλοντα των ανθρώπων. Πρόσφερε στους συνομιλητές του τον αληθινό, αποκαλυμμένο λόγο του Θεου. Τόσο μεγάλα ήταν τα χαρίσματα του, ώστε κοντά του, στο ταπεινό κελλάκι του,έφταναν κάθε μέρα εκατοντάδες άνθρωποι για να τον δουν και να τον ακούσουν. Ανάμεσα τους ήταν κι οι συγγραφείς Ντοστογιέφσκυ, Τολστόι, Λεόντιεφ, Σολόβιεφ, Κιρεγιέφσκυ κ.ά. Ο Ντοστογιέφσκυ τόσο πολύ ενθουσιάστηκε με την επίσκεψη του στην  Όπτινα, ώστε στο τελευταίο έργο του, τους «Αδελφούς Καραμαζώφ», περιέγραψε πιστά την πνευματική εικόνα του μοναστηρίου και του στάρετς Αμβροσίου. Ο πασίγνωστος π. Ζωσιμάς του έργου δεν ήταν άλλος από το στάρετς Αμβρόσιο, τα λόγια και τις συμβουλές του οποίου ο Ντοστογιέφσκυ έβαλε στο στόμα του ήρωα του.

Ο στάρετς γεννήθηκε στις 23 Νοεμβρίου του 1812 στο χωριό Λιπόβιτς του Ταμπώφ. Ήταν το έκτο από τα οκτώ παιδιά του Μιχαήλ Θεοδώροβιτς Γρένκωφ καί στο βάπτισμα του ‘δωσαν το όνομα Αλέξανδρος, προς τιμήν του αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ.Ο παππούς του ήταν ιερέας, ο πατέρας του ψάλτης.
Προτού κοιμηθεί ακόμα ο στάρετς Μακάριος, είχε αρχίσει να προετοιμάζει τον π. Αμβρόσιο για να τον διαδεχτεί στο διακόνημα της πνευματικής καθοδήγησης. Η καρδία του ήταν ευαίσθητη. Είχε — την ικανότητα να αγαπάει χωρίς όρια κάθε άνθρωπο που βρισκόταν απέναντι του. Κανένα ανθρώπινο ελάττωμα, κανένα αμάρτημα δεν μπορούσε να γίνει εμπόδιο στην αγάπη του Γέροντος Αμβροσίου. Προς το τέλος της ζωής του συχνά άκουγε κανείς να λέει : «Ήμουν αυστηρός στην αρχή του στάρτσεστβό μου, αλλά τώρα έγινα επιεικής. Οι άνθρωποι έχουν τόσον πόνο, τόσον πόνο!».  Η ανατολή του ηλίου της 11ης Όκτωβρίου του 1891 ήταν η τελευταία της επίγειας ζωής του στάρετς.

 Από το βιβλίο του Πέτρου Μπότση ”Πατερικό της Όπτινα”.                                                                                   Βλαντίμιρ Λόσσκυ, Άγιοι Γέροντες της Οπτινα, Α’, Όσιος Αμβρόσιος, β’ έκδ., Σταυροπηγιακή και Συνοδική Ι. Μονή Οσίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, Κάλαμος Αττικής 2002

Χωρίς την ταπείνωση, έλεγε ο στάρετς Αμβρόσιος, δε σώζεται ο άνθρωπος. Αν πιστέψουμε πως από δική μας αξία σωζόμαστε, έχουμε απατηθεί. Θα σας αναφέρω ένα διδακτικό περιστατικό. Μια επιφανής αρχόντισσα, αρκετά ευσεβής αλλά όχι και αρκετά ταπεινή, καθώς κοιμόταν είδε ένα συγκλονιστικό όνειρο: Πάνω σε ένδοξο θρόνο ο δίκαιος Κριτής! Και απέναντί του πλήθη λαού, μεταξύ των οποίων και η ίδια. Ο Χριστός ετοιμαζόταν να καλέσει κοντά Του τους εκλεκτούς. Εκείνη που βασιζόταν στις αρετές της και στις καλοσύνες της περίμενε μεγάλες τιμές, αλλά έπεσε έξω στην πρόβλεψή της…

Κάποια ταπεινή χωριατοπούλα κρίθηκε άξια για την πρώτη θέση. Δεύτερος ήταν ένας φτωχός χωρικός που φορούσε μάλιστα και τσαρούχια. Ακολούθησαν στη σειρά πλήθη απλοϊκών ανθρώπων. Σε μια στιγμή ο Κύριος έπαυσε να προσκαλεί άλλους. Εκείνη πάνω στην απελπισία της αποφάσισε να τον πλησιάσει και να του υπενθυμίσει τα καλά που είχε κάνει.Ο Χριστός όμως απέστρεψε εντελώς το πρόσωπό Του απ’ αυτήν. Εξουθενωμένη πλέον, έπεσε στο έδαφος, έκλαψε και αναγνώρισε ταπεινά πως πραγματικά δεν της άξιζε η ουράνια Βασιλεία.
Να, αγαπητοί μου-εδώ δυνάμωσε τη φωνή του ο στάρετς-το ταπεινό φρόνημα! Έτσι έπρεπε να σκεφτόμαστε όλοι. Όταν ξύπνησε από το όνειρο η αρχόντισσα, δεν τόλμησε πια να φιλοξενήσει υπερήφανες ιδέες στην ψυχή της. Της έδωσε ο Θεός με το όνειρο αυτό ένα αξέχαστο μήνυμα.

Απολυτίκιον Οσίου Αμβροσίου της Όπτινα. Ήχος πλ. α´. Τον συνάναρχον Λόγον.

Αρετών εν σταδίω αγωνισάμενος, και τραφείς αμβροσία του θείου Πνεύματος, το κελλίον σου ψυχών εργαστήριον, και πικρών ασθενειών ιατρείον θαυμαστόν, Αμβρόσιε, απειργάσω. Και νυν τω Κτίστη πρεσβεύεις, υπέρ ημών των ανυμνούντων σε.