Το τυπικό της Προσευχής του Γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτου

Το τυπικό της Προσευχής του Γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτο

Ο Γέροντας, αφού έκανε πολλές δοκιμές στον εαυτό του, προσπαθώντας να εφαρμόσει ότι γράφουν τα ασκητικά βιβλία και συμβουλευόμενος έμπειρους Γέροντες, κατέληξε σε ένα τυπικό. Ανάλογα με τίς δυνάμεις, την ηλικία, τον χρόνο που είχε, τον τόπο που έκανε την άσκηση του, ρύθμιζε και το τυπικό του. Έλεγε ότι «ο μοναχός πρέπει να μπει σ' ένα μοναχικό τυπικό. Κάθε δέκα χρόνια πρέπει να κάνη αναθεώρηση των δυνάμεων του και να κανονίσει στον εαυτό του την κατάλληλη άσκηση. Όταν κανείς είναι νέος, έχει περισσότερη ανάγκη από ύπνο και λιγότερη από ξεκούραση. Όταν γεράσει, του χρειάζεται περισσότερη ξεκούραση και λιγότερος ύπνος. Μεγάλη δύναμη έχει η συνήθεια. Κάτι που το συνηθίζει ο οργανισμός και χωρίς να το έχει ανάγκη, όταν έρθει η ώρα θα το ζητήσει».

Το τυπικό του ήταν περίπου το εξής: Στις 3 μ.μ. (9η βυζαντινή) έκανε Ένατη και Εσπερινό, και μετά έτρωγε κάτι.

Ύστερα έκανε το Απόδειπνο και μερικές ώρες κομποσχοίνι.

Πριν από τα μεσάνυχτα ξυπνούσε και άρχιζε τον κανόνα και εν συνεχεία την Ακολουθία του με κομποσχοίνι.

Όταν τελείωνε, ξεκουραζόταν λίγο και με το φώτισμα άρχιζε πάλι τα πνευματικά. Όταν ήταν απερίσπαστος από τον κόσμο, έκανε την κάθε Ώρα στην ώρα της και ενδιάμεσα εργοχειρούσε λέγοντας την ευχή. Για ένα διάστημα ξεκουραζόταν αμέσως μετά την δύση του ηλίου, όλη τη νύχτα αγρυπνούσε και υστέρα ξεκουραζόταν λίγο το πρωί. Το μεσημέρι δεν αναπαυόταν.

Δεν είναι δυνατό να γίνει λόγος για τυπικό του Γέροντα όταν έκανε άσκηση νεώτερος στην έρημο του Σινά, διότι «ο πας δρόμος αυτού ην προσευχή αέναος και έρως προς Θεόν άνείκαστος», και πολλές ώρες εργόχειρο χωρίς να τον κουράζει.

Τότε δεν έβλεπε ανθρώπους, ήταν τελείως αμέριμνος και απερίσπαστος.

Όταν ήταν στον Τίμιο Σταυρό διάβαζε μόνο τον εξάψαλμο, τον κανόνα του Μηναίου και το απόγευμα το Θεοτοκάριο του αγίου Νικόδημου. Τα υπόλοιπα τα έκανε με κομποσχοινι.

Στην Παναγούδα έκανε τρία κομποσχοίνια (3ΟΟάρια) στον Χριστό, ένα στην Παναγία, ένα στον Τίμιο Πρόδρομο, ένα στον Άγιο της ημέρας και ένα στον Άγιο του. Μετά τα επαναλάμβανε για τους ζώντες και πάλι τρίτη φορά για τους κεκοιμημένους, και ευχόταν για ειδικές περιπτώσεις.

Στα τελευταία του, παρά τον κόσμο πού τον απασχολούσε όλη την ημέρα, έκανε πάνω από 40 κομποσχοίνια τρακοσάρια μετρητά, εκτός από τον κανόνα και την ακολουθία του.

Το Ψαλτήρι το χώριζε σε τρία μέρη και το τελείωνε σε τρεις ήμερες. Σε κάθε ψαλμό προσευχόταν για την αντίστοιχη κατηγορία ανθρώπων, σύμφωνα με τις περιπτώσεις που ο όσιος Αρσένιος είχε χωρίσει τους ψαλμούς και μνημόνευε ονόματα. Με αυτόν τον τρόπο δεν κουραζόταν να διαβάζει ακόμη και 6-7 καθίσματα συνεχόμενα.

Την Μεγάλη Εβδομάδα κάθε χρόνο, για να συμμετέχει περισσότερο στα Πάθη του Χριστού, διάβαζε τα Ευαγγέλια των Παθών. Από την σύλληψη του Χριστού ως την Αποκαθήλωση, δηλαδή από την Μ. Πέμπτη την νύχτα ως την Μ. Παρασκευή εσπέρας, ούτε καθόταν, ούτε κοιμόταν, ούτε έτρωγε. Μάλιστα έλεγε ότι αξίζει περισσότερο να βιάσουμε τον εαυτό μας σε ασιτία αυτό το διήμερο (Μ. Παρασκευής, Μ. Σαββάτου) παρά το τριήμερο (της Καθαράς Εβδομάδος). Μόνο έπινε λίγο ξύδι, για να θυμηθεί το Δεσποτικό όξος. Αυτές τις μέρες δεν άνοιγε σε κανέναν. Έμενε κλεισμένος στο Κελί του και ούτε του έκανε καρδιά να ψάλει. «Πρώτη φορά ένιωσα μια τέτοια κατάσταση», είπε τελευταία στην Παναγούδα.

Ο Γέροντας δεν παρέβαινε χωρίς λόγο το τυπικό του. Το τηρούσε με ζήλο. Ήταν ακριβής μοναχός. «Τέσσερις να με κρατάνε, τον κανόνα μου δεν τον αφήνω», έλεγε. Δηλαδή και όταν ήταν πολύ άρρωστος, ώστε να μην μπορεί να σταθεί στα πόδια του, πάλι τον κανόνα του δεν τον άφηνε. Θεωρούσε μεγάλη ζημία πνευματική να αφήσει χρέη και να μην εκτέλεση τα μοναχικά του καθήκοντα. «Την ημέρα εκείνη είμαι...» (κουνούσε το κεφάλι του εννοώντας όχι καλά).

Στα τελευταία χρόνια που είχαν αυξηθεί οι επισκέπτες και δεν τον άφηναν να κάνει στην ώρα του τον Εσπερινό, έλεγε, «για να μην χάσω την ακολουθία κάνω τον Εσπερινό με κομποσχοινί το πρωί και λέω το "Φως ίλαρόν" την ώρα που ανατέλλει ο ήλιος». Συνάμα ήταν τελείως ελεύθερος. Ενίοτε, όταν υπήρχε ανάγκη, τα θυσίαζε όλα χάριν της αγάπης. Έκανε την αγρυπνία του όχι προσευχόμενος, αλλά συμπάσχοντας και παρηγορώντας ταλαίπωρη ψυχή, γιατί ο Θεός «έλεον θέλει και ου θυσίαν».

Από το παρακάτω απόσπασμα επιστολής του σε πνευματικό του τέκνο φαίνεται εν μέρει και το τυπικό του Γέροντα: «Δια το πρόγραμμα που μου γράφετε, εάν έχετε ευκαιρία, δοκιμάσετε ένα διάστημα μικρό, το εξής: Με την ανατολή του ηλίου να αρχίζετε την Πρώτη Ώρα. Ένα τέταρτο ή Ώρα, ένα τέταρτο μετάνοιες και κομποσχοίνι για τα παιδάκια –«πάντα ανθρωπον ερχόμενων εις τον κόσμο»- να φυλαχτούν αγνά στον κόσμο, και για όσους παρθενεύουν. Συμπεριλαμβάνεται και ο εαυτός μας μέσα. Μετά καθήμενος, την ευχή άλλη μισή ώρα και έτσι συμπληρώνεται μία ώρα μετά την ανατολή, (καί τελειώνει) η Πρώτη Ώρα. Δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση, μελέτη, προσευχή, εάν υπάρχει διάθεση, ή ψαλμωδία. Εννοώ ελεύθερα, άνετα να κινείται η ψυχή σε ότι θέλει το πνευματικό ή καμιά δουλειά που έχει (εργόχειρο).

Μετά να αρχίζετε την Τρίτη Ώρα, επίσης όπως την Πρώτη, με τη διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη στον κλήρο, και εις τα έθνη να έλθουν εις επίγνωσιν αληθείας. Νομίζω δεν είναι αμαρτία να λέγει κανείς, "Κύριε, ο το πανάγιόν Σου Πνεύμα εν τη τρίτη ώρα...". Το ίδιο μετά από την Τρίτη Ώρα άλλες δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση ή άλλη απαραίτητη εργασία, και μετά το ίδιο την Έκτη Ώρα, με την διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη εις τον κόσμον, να δίδει μετάνοια ο καλός Θεός. Μετά δύο ώρες το ίδιο ή ξεκούραση μέχρι την Ένατη, και μετά (κάνετε) την Ένατη με τον ίδιο τρόπο αφιερωμένη στους κεκοιμημένους, και μετά Εσπερινό.

»Διά δε φαγητό δεν αναφέρω, διότι αυτό θα το ρυθμίσετε ανάλογα με την αντοχή σας. Το μόνο θα πρέπει να μη φθάνει κανείς σε σημείο ζάλης, όταν δεν υπάρχει πόλεμος, για να εχει διαύγεια να πολεμά καλύτερα, διότι η πάλη γίνεται με λογισμούς και χρειάζεται ο νους να βοηθιέται στις αρχές της πνευματικής ζωής, δια να βρούμε την αλήθεια. Όταν όμως ο άνθρωπος βρει την αλήθεια, τον Χριστό, η λογική δεν του χρειάζεται πλέον. Το ίδιο και όταν ο άνθρωπος προχώρηση, δεν του χρειάζεται τέτοια διαύγεια πού αναφέρω να επιδιώκετε, διότι βγαίνει πλέον από τον εαυτό του και κινείται έξω από την έλξη της γης και φωτίζεται όχι από τον αισθητόν ήλιον, από δημιούργημα, αλλά από τον Δημιουργό.

Μετά τον Εσπερινό και το Απόδειπνο, να επιδιώκεις τρεις ώρες μετά την δύση του ηλίου προσευχή. Η μαζί με το Απόδειπνο και τον κανόνα σου να συμπληρώνεις τις τρεις ώρες. Είναι οι καλύτερες ώρες για προσευχή. Μετά να κοιμάστε έξι ώρες και μετά Μεσονυκτικό και Όρθρο. Μπορείτε να διαβάζετε ορισμένα και μετά να λέτε την ευχή. Δια να μην έχετε την αγωνία (ή να κοιτάζετε την ώρα) ή να προσέχετε στα κομποσχοίνια, βάζετε το ξυπνητήρι να χτυπά μετά από όσες ώρες θέλετε να προσευχηθείτε.

Προσπαθήστε να κάμετε έστω και το 1/5 άπ' ότι σας γράφω, προκειμένου να μη σας δημιουργηθεί άγχος δια να μην πάθετε όπως τα κακόμοιρα νέα μοσχαράκια, πού εάν τα δυσκολέψουν στις αρχές στο ζυγό, μόλις δουν το ζυγό και καταλάβουν ότι θέλουν να τα ζέψουν στο χωράφι, φεύγουν».

Από αυτό το τυπικό βλέπομε ότι το πνεύμα του Γέροντα ήταν η πολύ πνευματική απασχόληση αλλά με άνεση και διάθεση.

Σε άλλον μαθητή του, που και αυτός έκανε άσκηση μόνος του, έδωσε το εξής τυπικό, οπού φαίνονται και άλλες λεπτομέρειες για τον μοναχικό κανόνα και την ιδιαίτερη αγρυπνία:

1. Μοναχικό τυπικό
"Όταν έχουμε ισημερία (Μάρτιο, Σεπτέμβριο).
Ώρα 3 μ.μ.: (9η βυζαντινή) Ένατη και Εσπερινός.
Ώρα 4μ.μ.: Δείπνο, εκτός Δευτέρας, Τετάρτης, και Παρασκευής.
Απόδειπνο με το ηλιοβασίλεμα.
Ώρα 3π.μ.: "Έγερσης.
Ώρα 3-4 π.μ.: Κανόνας.
Ώρα 4π.μ.: Ακολουθία.
Ώρα 11 π.μ.: Γεύμα (όταν έχει μία τράπεζα).
Ώρα 11-3 μ.μ.: Διακόνημα-Εργόχειρο.

2. Μοναχικός κανόνας
1. Ένα 300άρι κομποσχοίνι για τον Κύριο με σταυρούς και μικρές μετάνοιες, μέχρι να ακουμπά το χέρι στο γόνατο. Δεν βλάπτει, αν λυγίζουν λίγο τα γόνατα. Βοήθα να μην κουράζονται τα γόνατα, και δίνει μια κατάνυξη, γιατί με την γονυκλισία δείχνουμε τη λατρεία μας προς τον Θεό.
2. Ένα 100άρι για την Παναγία «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με», με μικρές μετάνοιες και σταυρούς, όπως και προηγουμένως.
3. «Δόξα... και νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ο Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.
4. Τον Ν' ψαλμό («Ελέησον με ο Θεός...») με χαμηλή φωνή και μεγάλες μετάνοιες, όσες χρειασθούν μέχρι να τελείωση ο ψαλμός.
5. Τροπάρια προς την Παναγία: «Πάντων προστατεύεις Αγαθή...», «Την πασαν ελπίδα μου...» κ.α. με μεγάλες μετάνοιες.
6. «Σοι δόξα πρέπει, Κύριε ο Θεός ημών...». Δοξολογία, χαμηλοφώνως με μεγάλες μετάνοιες.
7. «Άξιον εστί...» με μεγάλες μετάνοιες.
8. «Δόξα... και νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ο Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.

Οι μετάνοιες μπορεί να είναι πυκνές ή αραιές, ανάλογα με την διάθεση του καθενός.

Αυτή είναι η πρώτη φάση για τον εαυτό μας. Τα ίδια επαναλαμβάναμε λέγοντας, «Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου» και «Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου». Προσευχή για τον κόσμο. Μπορούμε να μνημονεύουμε και ονόματα πού έχουν ανάγκη.

Τα ίδια πάλι για τρίτη φορά λέγοντας: «Ανάπαυσον Κύριε τάς ψυχάς των δούλων σου». «Ύπεραγία Θεοτόκε, βοήθησαν τους δούλους σου».

Στο τέλος κάνουμε ένα 100άρι για τον Άγιο της Μονής. Ύστερα διαβάζουμε την ακολουθία και μετά ξεκουραζόμαστε λίγο.

Προτού να κοιμηθή ο μοναχός, να σταύρωση τα χέρια του στο στήθος και να λέγει νεκρώσιμα τροπάρια, για να θυμάται τον θάνατο.

Ο κανόνας του μεγαλόσχημου είναι 300 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια (εκατοστάρια), του ρασοφόρου (μικρόσχημου) 150 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια και του δοκίμου 60 μετάνοιες και 6 κομποσχοίνια.

3. Τυπικό αγρυπνίας με κομποσχοίνι
1. Δόξα σοι ο Θεός... 300άρια κομποσχοίνια (3)κομποσχοίνια
Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε... (1)
2. Κύριε Ίησοϋ Χριστέ Ελέησον με (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (1)
3. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους πατέρας)(3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (δια τους πατέρας) (1)
4. Σταυρέ του Χριστού... (3)
5. Κύριε Ιησού Χριστέ... (υπέρ των κεκοιμημένων) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (υπέρ των κεκοιμημένων)(1)

Παράκλησις-Ανάγνωσης.

6. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους ευεργέτες) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (δια τους ευεργέτες) (1)
7. Κύριε Ιησού Χριστέ…(δια το κόσμο) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. …(δια το κόσμο) (1)
8. Κύριε Ιησού Χριστέ.. (δια τους ασθενείς) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. .. (δια τους ασθενείς) (1)
9. Κύριε Ιησού Χριστέ.. ..(δια την αδελφότητα) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. ..(δια την αδελφότητα) (1)

Δια τους νεκρούς, εις Αγίους που τους ευλαβούμαστε ιδιαιτέρως.

Από τα παραπάνω φαίνεται η ελευθερία του Γέροντα, που δεν δεσμεύεται από τυπικά και κανόνες. Έδωσε ένα μέτρο για να βοηθήσει τον μοναχό, αλλά το θέμα του ύπνου και του φαγητού δεν το καθόρισε λεπτομερώς. Άφησε να το ρύθμιση ο ίδιος ανάλογα με τίς δυνάμεις και την αγωνιστικότητα του. Την δική του υψηλή ζωή, δεν την επέβαλε σε κανένα. Όλοι οι άνθρωποι δεν χωράνε στο ίδιο καλούπι. Άνετα μπορεί να διακρίνει κανείς μερικά στοιχεία, όπως την μετάνοια, την δοξολογία, και την προσευχή για ζώντες και κεκοιμημένους.

Τέλος παραθέταμε τυπικό αγρυπνίας που έδωσε σε γυναικείο Μοναστήρι για την κατ' ιδίαν αγρυπνία στο Κελί. Είναι από τα τελευταία έτη της ζωής του. Σε αυτό κυριαρχεί η προσευχή για τον κόσμο.

4. Σειρά αγρυπνίας
Τον κανόνα τον κάνουμε στην αρχή ή στο τέλος της αγρυπνίας, όπως προτίμα ο καθένας. Αρχίζομε με λίγη μελέτη.

Μετά κάνουμε τα εξής κομποσχοίνια λέγοντας:
1 300άρι: Δόξα Σοι ο Θεός ημών, δόξα Σοι.
1 100άρι: Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε.
Μετά, Δόξα και νυν. Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια· δόξα σοι, ο Θεός (εκ γ'.) Κύριε, ελέησόν γ'. Δόξα και νυν. ο Ν' Ψαλμός. «Υπό την σήν εύσπλαγχνίαν...». Δοξολογία και «Άξιον εστίν». Όλα αυτά γίνονται με μετάνοιες.

Μετά συνεχίζομε ως έξης:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.
1 100άρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με.

Μετά κάνομε την Παράκληση (προαιρετικά).
1 100άρι: Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει σου.
1 100άρι: Βαπτιστά του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (για την μετάνοια).
1 100άρι: Άγιε (Απόστολε) του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Ιωάννη Θεολόγο για την αγάπη).
1 100άρι: Άγιε του Θεού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Αρσένιο για την υγεία).

Μετά τα εξής αιτήματα: Για τους Γεροντάδες:
1 300άρι: Κύριε Ίησού Χριστέ, ελέησον τους δούλους σου.
1 100άρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου.

Για την αδελφότητα:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς.
1 100άρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς.

Για τους κεκοιμημένους:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ανάπαυσαν τους δούλους σου.
1 100άρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσαν τους δούλους σου.

Για τους ευεργέτες:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου.
1 100άρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου

Τρία κομποσχοινια 300άρια με γενικό αίτημα ως εξής.
- Θεέ μου, μην εγκαταλείπεις τους δούλους Σου πού ζουν μακριά από την Εκκλησία, η αγάπη Σου να ενεργήσει και να τους φέρει όλους κοντά Σου.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που υποφέρουν από τον καρκίνο.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που υποφέρουν από μικρά ή μεγάλα νοσήματα.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που υποφέρουν από σωματικές αναπηρίες.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που υποφέρουν από ψυχικές αναπηρίες.
- Μνήσθητι Κύριε τους άρχοντες (προέδρους, υπουργούς...) και βοήθησαν αυτούς να κυβερνούν χριστιανικά.
- Μνήσθητι Κύριε τα παιδιά πού προέρχονται από προβληματικές οικογένειες.
- Μνήσθητι Κύριε τίς προβληματικές οικογένειες και τους διαζευγμένους.
- Μνήσθητι Κύριε τα ορφανά όλου του κόσμου, όλους τους πονεμένους και τους αδικημένους στην ζωή, τους χήρους και τίς χήρες.
- Μνήσθητι Κύριε όλους τους φυλακισμένους, τους αναρχικούς, τους ναρκομανείς, τους Φονείς, τους κακοποιούς, τους κλέφτες, φώτισον και βοήθησον αυτούς να διορθωθούν.
- Μνήσθητι Κύριε όλους τους ξενιτεμένους.
- Μνήσθητι Κύριε όλους όσους ταξιδεύουν στην θάλασσα, στην ξηρά, στον αέρα και φύλαξον αυτούς.
- Μνήσθητι Κύριε την Εκκλησία μας, τους πατέρες (κληρικούς) της Εκκλησίας και τους πιστούς.
- Μνήσθητι Κύριε όλες τίς μοναστικές αδελφότητες, ανδρικές και γυναικείες, τους γέροντες και τίς γερόντισσες και όλες τίς αδελφότητες και τους αγιορείτες πατέρες.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που είναι σε καιρό πολέμου.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που καταδιώκονται στα βουνά και στους κάμπους.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που είναι σαν κυνηγημένα πουλάκια.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου που άφησαν τα σπίτια τους και τις δουλειές τους και ταλαιπωρούνται.
- Μνήσθητι Κύριε τους φτωχούς, άστεγους και πρόσφυγες.
- Μνήσθητι Κύριε όλα τα έθνη, να τα έχεις στην αγκαλιά σου, να τα σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να τα φυλάγεις από κάθε κακό και από τον πόλεμο. και την αγαπημένη μας Ελλάδα μέρα και νύκτα να την έχεις στην αγκαλιά σου, να την σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να την φυλάγεις από κάθε κακό και από τον πόλεμο.
- Μνήσθητι Κύριε τίς ταλαιπωρημένες, εγκαταλελειμμένες, αδικημένες, δοκιμασμένες οικογένειες και δώσε πλούσια τα ελέη σου σ' αυτές.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου που υποφέρουν από ψυχικά και σωματικά προβλήματα πάσης φύσεως.
- Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου που ζήτησαν τίς προσευχές μας.

Οι κεκοιμημένοι να βοηθηθούν μόνοι τους δεν μπορούν και περιμένουν από εμάς να τους βοηθήσουμε, όπως περιμένουν οι φυλακισμένοι μια πορτοκαλάδα.

Διάλειμμα στην αγρυπνία δεν υπάρχει· οποίος θέλει, ας κάνει.

Ο Γέροντας επιθυμούσε ο μοναχός που ασκείται μόνος να έχει τυπικό, για να τον βοηθά στον αγώνα του. Συμβούλευε: «Να προετοιμάζεσαι από το κελί με προσευχή για το διακόνημα και από το διακόνημα για το κελί. Έτσι θα είσαι πάντα ήρεμος και χαρούμενος. Όταν είναι κανείς αφηρημένος, το μυαλό του γυρνάει. Βοηθά να έχει κανείς ένα πρόγραμμα από το πρωί, για να μη δημιουργείται σύγχυση από τους λογισμούς».

Σε όσους δεν είχε ευθύνη πνευματική και δεν μπορούσε να τους παρακολούθηση δεν έδινε τυπικό. Φοιτητής του ζήτησε κάποτε να του δώσει ένα τυπικό, ο Γέροντας του απάντησε: «Δεν μπορώ, διότι ο γιατρός, όταν δώσει μια συνταγή στον άρρωστο, πρέπει να είναι κοντά του για να τον παρακολουθεί». Περιορίσθηκε να του δώσει μόνο μερικές ωφέλιμες συμβουλές για την πνευματική ζωή.

Σεβόταν απεριόριστα ότι είχαν ορίσει οι άγιοι Πατέρες. Σε κάποιον που αυθαιρετούσε χωρίς λόγο στο τυπικό της ακολουθίας του έκανε την εξής παρατήρηση: «Εντάξει, δεν χάλασε ο κόσμος, αν αλλάξουμε κάτι, αλλά έτσι βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από τους αγίους Πατέρες».

Ο Γέροντας τήρησε με σεβασμό και ευλάβεια τα τυπικά της Εκκλησίας και βοηθήθηκε άπ' αυτά να φθάσει σ' ένα πνευματικό τυπικό και να βρει το πιο ουσιαστικό: την διαμονή της αδιάλειπτου προσευχής, ή οποία μας ενώνει με τον Θεό.

Πηγή: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

Νὰ προσέχουμε τὶς αἰσθήσεις μας γιὰ νὰ ἔχουμε τὴν Θεία Χάρη

Κεφάλαιο ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ γέροντος Ἰωσὴφ Μ. Δ.: «Παπαχαράλαμπος Διονυσιάτης», ὁ ἁπλοϊκὸς ἡγούμενος καὶ διδάσκαλος τῆς νοερᾶς προσευχῆς.

Λέγουν οἱ ἅγιοι πατέρες, «ὑπὲρ τὴν ἐργασίαν, ἡ φυλακή». Εἶναι πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς, οἱ ὁποῖοι ὁμολογουμένως πολὺ φιλότιμα ἐπιμελοῦνται τόσον τὴν ὑπακοὴν ὅσον καὶ τὴν νυκτερινὴν ἀγρυπνίαν. Μάλιστα κοπιάζουν πολύ, ἰδιαιτέρως προκειμένου νὰ φθάσουν στὴν συντριβὴν καὶ τὰ δάκρυα πρὶν τὴν Θ. Κοινωνία. Ἐν τούτοις, ἂν προσέξουμε στὸν ἑαυτό μας, παρατηροῦμε ὅτι παραμένουμε σχεδὸν στὸν ἴδιο παρονομαστὴν ἢ καὶ πολλὲς φορὲς πρὸς τὰ πίσω μᾶλλον ἐπιστρέφουμε ἀντὶ νὰ ἐπεκταθοῦμε πρὸς τὰ ἐμπρός. Διερωτᾶται κανείς: «Τί φταίει; Ὑπακοὴ κάμνω, ἐξομολογοῦμαι, νηστεύω, ἀγρυπνῶ, συγχωρῶ, εὔχομαι ὑπὲρ τῶν ἐπηρεαζόντων καὶ διωκόντων. Τί φταίει;».

Τὴν ἀπάντησι μᾶς τὴν δίνει ἕνας μεγάλος ἡσυχαστὴς τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὁ Γέροντας...
Δανιήλ, ὁ ὁποῖος διέπρεψε ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας στὴν Λαυριώτικη σπηλιὰ τοῦ ἁγίου Πέτρου τοῦ Ἀθωνίτου. Ζώντας αὐτὸς ὁ ὄντως μέγας μὲ ἄκραν ἡσυχίαν, μόλις ἐτελείωνε τὴν Θ. Λειτουργία, χωρὶς καμμίαν ὁμιλία μετέβαινε δρομαῖος νὰ κλειστὴ στὸ κελλί του. Κατ΄ ἐξαίρεσιν, δεχόταν μόνον τοὺς ὁμοτρόπους του μεγάλους ἀσκητὲς Ἰωσὴφ καὶ Ἀρσένιον. Κατὰ κανόνα ὁ πρῶτος του λόγος ἦταν ὁ ἑξῆς: «Λέγει ἡ ἁγία Συγκλητική, “τὸ λυχνάρι φωτίζει, ἀλλὰ τὰ χείλη του καίει”». Μὲ τοὺς λόγους αὐτοὺς ὑπονοοῦσε πόσο ὁ ἴδιος ἐφοβόταν, μήπως ἀπὸ τὶς συνομιλίες ἀπωλέση τὴν χάρι, ὅπου μὲ τὸν κόπον τῆς ἀγρυπνίας ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν Θ. Κοινωνίαν ἔλαβε μέσα του.

Ἂς φαντασθῆ καθένας ἀπὸ ΄μᾶς τώρα, πόσες θυρίδες ἀνοίγουμεν, ὅταν ὄχι μόνον πνευματικὲς συνομιλίες, ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρες συζητήσεις πραγματοποιοῦμε. Κατόπιν τούτου, διερωτόμαστε τί μᾶς φταίει! Ἂν οἱ ἀρχικὰ πνευματικὲς συζητήσεις, καταλήξουν στὴν συνέχεια σὲ ματαιολογίες, ἀργολογίες, πολιτικολογίες καὶ κατακρίσεις, μήπως ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, ὅτι ἐπανέρχεται ὁ ἐχθρός, ὅπου μὲ πολὺν κόπον ἐξεβλήθη, ἀσφαλῶς δριμύτερος;

Γιὰ τὸν λόγον αὐτὸν καὶ ὁ μακαριστὸς καὶ ἅγιος Γέροντας Ἰωσήφ, παρέλαβε καὶ μετέδωσε καὶ στὰ τέκνα του αὐτὴν τὴν τάξιν: δηλαδὴ ἀμέσως μετὰ τὴν Θ. Λειτουργίαν καὶ τὴν, ἀσφαλῶς συχνήν, Θ. Μετάληψιν, ὅλοι οἱ ἀδελφοὶ σιωπηλοὶ ἀποσύρονταν στὰ κελλιά τους, ἐκτὸς ἀνωτέρας ἀνάγκης. Αὐτὴν τὴν τάξιν παρέλαβε καὶ ὁ Γέροντάς μου παπα-Χαράλαμπος καὶ ἡ τάξις αὐτὴ ἐτηρεῖτο αὐστηρά, κυρίως στὴν Ν. Σκήτη καὶ στὸ «Μπουραζέρι». Χωρὶς δὲ καμμίαν ἀντιλογία οἱ πνευματικοὶ καρποὶ εἶναι καταφανεῖς σὲ ὅσους, μαζὶ μὲ τὴν ἐργασίαν, τηροῦν συγχρόνως καὶ φυλακὴν τῶν αἰσθήσεων, ἰδιαιτέρως δὲ τῆς γλώσσας. Αὐτὸ νομίζω εἶναι τὸ «ἐργάζεσθαι καὶ φυλάσσειν».

ΖΩΗ ΠΑΡΑΔΟΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΘΕΟ

 Ζωή παραδομένη στον Θεό,ζωή εκμυστηρευμενη στον Χριστό. 

 

Κινδύνοις ποταμών, κινδύνοις ληστών, κινδύνοις εκ γένους, κινδύνοις εξ εθνών, κινδύνοις εν πόλει, κινδύνοις εν ερημία, κινδύνοις εν θαλάσση, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις...» (Β' Κορ. 11:26).Γνωρίζοντας αυτή την αλήθεια, μην ασχολείστε με το ποιος και γιατί σας αδίκησε. Θυμηθείτε μόνο,πως χωρίς παραχώρηση Θεού, κανείς δεν θα τολμούσε να σας ακουμπήσει.Καλύτερα, λοιπόν, να ευγνωμονείτε τον Κύριο,γιατί οι δοκιμασίες που Αυτός επιτρέπει,αποδεικνύουν,πως είστε δικά Του παιδιά.

Η παρούσα ζωή μας δόθηκε μόνο και μόνο για να δοξάζουμε το Θεό, να ευεργετούμε τον πλησίον και να αγωνιζόμαστε για την απόκτηση της Βασιλείας των ουρανών, βαδίζοντας τη «στενή» και «τεθλιμμένη» οδό που μας υποδεικνύει το Ευαγγέλιο.Ο αγώνας της ζωής αυτής αποδεικνύεται φορτίο δυσβάστακτο για όσους δεν πιστεύουν στο Θεό. Για εκείνους όμως που εμπιστεύονται την ύπαρξή τους στον Κύριό μας Ιησού Χριστό και ελπίζουν στη δική Του πρόνοια, η παρούσα ζωή γίνεται «ζυγός χρηστός» και «φορτίον ελαφρόν».Σας παρακαλώ, αδελφοί μου, αν θέλετε να ευαρεστήσετε το Θεό, μην περιφρονείτε καμιάν αρετή. Γιατί μπορούμε με πολλούς τρόπους να γίνουμε ευάρεστοι στο Θεό.Η ευγενική συμπεριφορά στον πλησίον, ο παρήγορος λόγος μας στον θλιμμένο, η υπεράσπιση του αδικουμένου, η αντίδρασή μας στους κακούς λογισμούς, ο αγώνας μας στην προσευχή, η υπομονή, η ευσπλαγχνία, η δικαιοσύνη και κάθε άλλη αρετή. Αυτά είναι που αναπαύουν το Θεό και προσελκύουν στην ψυχή μας τις δική Του χάρη, η οποία μας κάνει ικανούς να ξεπερνάμε και τις πλέον ανυπέρβλητες δυσκολίες της ζωής.

Επιδιώξτε τη σωτηρία σας ευαρεστώντας το Θεό πρωτίστως με την αρετή της αγάπης. Αυτό να είναι το μοναδικό σας μέλημα: το πώς θα γίνετε πλούσιοι σε αγάπη. Εκείνος που έχει αγάπη, έχει μέσα του τον ίδιο το Θεό.Να ζείτε μέσα στην αγάπη του Θεού. αυτή να είναι οδηγός σας, αυτή αναπνοή σας. «Ο Θεός, αγάπη εστί, και ο μένων εν τη αγάπη εν τω Θεώ μένει και ο Θεός εν αυτώ» (Α' Ιω. 4:16). Με την αγάπη του Θεού η πικρή ζωή γίνεται γλυκειά και όμορφη.Αν ζείτε με άλλους, διακονείστε τους πρόθυμα σαν να υπηρετείτε τον ίδιο το Θεό. Και μην απαιτείτε αγάπη για την αγάπη σας, μήτε την ευγνωμοσύνη για τις θυσίες που κάνετε, μήτε τον έπαινο για την ταπείνωσή σας.Μην είστε βλοσυροί και απλησίαστοι. Συμπεριφερθείτε σαν τα άκακα παιδιά και, αν χρειαστεί, βοηθείστε πρόσχαρα τον πλησίον σας. Προσοχή, μην τον προσβάλετε έστω και με το βλέμμα σας. Να τον αγαπάτε ολόθερμα, γιατί η αξία του είναι ανεκτίμητη. Είναι μέλος του Χριστού. Γι' αυτόν έχυσε το αίμα Του ο Κύριος.Η αγάπη», λέει ο Απόστολος, «καλύψει πλήθος αμαρτιών» (Α' Πετρ. 4:8). Πότε θα συμβεί αυτό; Όταν εσείς γίνετε η παρηγοριά των θλιμμένων, η αναψυχή των δυστυχισμένων, ο προστάτης των φτωχών, ο κηδεμόνας των ορφανών, η ανακούφιση των ασθενών, ο χειραγωγός των πλανεμένων, ο πρόθυμος βοηθός κάθε χριστιανού. Γι' αυτή σας την αγάπη προς τους ελάχιστους αδελφούς του Χριστού, προς τα δικά Του τίμια μέλη, ο Κύριός μας θα εξαλείψει τις αμαρτίες σας και θα σας αξιώσει να Τον βλέπετε «πρόσωπον προς πρόσωπον» (Α' Κορ. 13:12) στην αιώνια βασιλεία Του.Αποφεύγετε τα λόγια και τις πράξεις που μπορούν να σκανδαλίσουν ή να προσβάλουν τους αδελφούς σας. Τις προσβολές όμως των άλλων εσείς να τις δέχεστε σαν δώρο Θεού. Είναι το όπλο που σας προσφέρει ο ίδιος ο Κύριος για να νεκρώσετε τα πάθη που φωλιάζουν στην ψυχή σας.Μην ανταποδίδετε τους ονειδισμούς ή τις θλίψεις που τυχόν σας προξενούν. Δείξτε υπομονή και μη θελήσετε ποτέ να πικράνετε κανένα. Να είστε τότε σίγουροι πως και το δικό σας όνομα θα συγκαταριθμηθεί στα ονόματα των αγίων «των γεγραμμένων εν τω βιβλίω της ζωής» (Αποκ. 21:27).Να μη θυμάστε με λύπη το κακό που σας προξένησε ο αδελφός σας, για να μη θυμηθεί και ο Κύριος τις δικές σας αμαρτίες για τις οποίες σας συγχώρεσε.Το κακό να το νικάτε με το καλό. Το κακό δεν διορθώνεται ποτέ με το κακό (πρβλ. Ρωμ. 12:21).Πριν πείτε οτιδήποτε, σκεφθείτε μήπως με τα λόγια σας προσβάλετε το Θεό ή τον πλησίον σας.Προτού επισκεφθείτε τον αδελφό σας, θέστε ως όρο στον εαυτό σας να διατηρήσετε και μετά την επίσκεψή σας την ίδια αγαθή διάθεση και αγάπη που τρέφετε και τώρα απέναντί του, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο θα σας υποδεχθεί εκείνος.Σε κάθε προστριβή με τον πλησίον σας εξετάστε πρώτα τον εαυτό σας. Ασκώντας αυστηρή αυτοκριτική, σχεδόν πάντα θα διαπιστώνουμε πως αιτία της δυσαρέσκειας είναι ο ίδιος μας ο εαυτός.Μην προβάλλετε δικαιολογίες. Αποφεύγετε τις διενέξεις. Συμπεριφερθείτε με συγκατάβαση στον πλησίον σας, ανάλογα με το χαρακτήρα και την ηλικία του. Φανείτε με κάθε τρόπο παρήγοροι σε όλους και στον καθένα χωριστά.Υπομένετε αγόγγυστα τους κακούς τρόπους του αδελφού σας, την αγανάκτησή του, την οργή του, τις απερισκεψίες του.Όταν βλέπετε κάποιο αίσθημα αντιπάθειας προς τον πλησίον ν' αγγίζει την ψυχή σας, αγωνιστείτε να το διώξετε. Υποχρεώστε τον εαυτό σας να εξυπηρετήσει και να διακονήσει με κάθε τρόπο τον συγκεκριμένο αδελφό. Πιέστε τον εαυτό σας στην εξής προσευχή: «Κύριε, σώσε το δούλο Σου (τάδε) και με τις άγιες προσευχές του ειρήνευσε και τη δική μου ψυχή».Βλέποντας ο Κύριος αυτή την καλή σας προαίρεση, όχι μόνο θα ξεριζώσει από μέσα σας την αντιπάθεια, μα και θα σκορπίσει ανάμεσά σας την αγία Του αγάπη.Οι φιλονικίες ταράζουν την ψυχή και μας αποστερούν την ειρήνη. Σε κάθε φιλόνικο λογισμό αντιπαραθέστε τη γλυκειά ευχή του Ιησού, το «Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ελέησόν με».Μη θίγετε με τα λόγια σας την τιμή του πλησίον. Να χρησιμοποιείτε τη γλώσσα μόνο για να δοξάζετε το Θεό και για να λέτε λόγους ψυχωφελείς στους αδελφούς σας. Αν θελήσετε να κακολογήσετε κάποιον, θυμηθείτε πρώτα τις δικές σας αμαρτίες - όλες εκείνες που κάνατε από τα νεανικά σας χρόνια μέχρι σήμερα -, κατηγορήστε τον εαυτό σας γι' αυτές και αποφύγετε έτσι την καταλαλιά. Μην ξεχνάτε ποτέ πως η ενασχόληση με τα σφάλματα των άλλων αποτελεί σοβαρό παράπτωμα.Πολεμήστε με κάθε τρόπο το πάθος του θυμού, και, με τη βοήθεια του Θεού, αυτό θα υποχωρήσει. Αν τυχόν νευριάσετε ή οργιστείτε, είναι προτιμότερο να μην πείτε τίποτε. Απομακρυνθείτε ή, αν κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο, κλείστε σφιχτά τα χείλη σας για να μην πεταχθεί έξω η οργισμένη φλόγα που καίει στην ψυχή σας και αναστατώσει όλο σας το περιβάλλον. Η σιωπή και η προσευχή είναι το καλύτερο φάρμακο γι' αυτές τις στιγμές. Όταν η φλόγα του θυμού σβήσει και η καρδιά σας γαληνέψει, τότε μόνο μπορείτε να πείτε με ασφάλεια λόγους ωφέλιμους.Αν εσείς γίνατε αφορμή να πικραθεί ο αδελφός σας, χρησιμοποιήστε κάθε τρόπο για vα απαλλαγεί από τη λύπη που του δημιουργήσατε.Παρατηρήστε τον εαυτό σας και θα διαπιστώσετε πως μόνο τότε είστε αναπαυμένοι με όλα, όταν υπάρχει μέσα σας η υπομονή, η ταπεινοφροσύνη, η υπακοή, η αγάπη.Η σωτηρία μας δεν βρίσκεται στην πολυλογία, αλλά στη σιωπή και στην άγρυπνη προσοχή του εαυτού μας.Μην κρίνετε ποτέ τον πλησίον σας, είτε ζει ενάρετα είτε ζει αμαρτωλά. «Συ τις ει ο κρίνων αλλότριον οικέτην; τω ιδίω Κυρίω στήκει ή πί­πτει. σταθήσεται δε. δυνατός γαρ εστιν ο Θεός στήσαι αυτόν» (Ρωμ. 14:4).Σε κάθε περίσταση παραδοθείτε στο θέλημα του Θεού. Αυτό είναι το πλέον σωτήριο για σας.Προσέχετε να μη δυσανασχετήσετε μπροστά σε οποιαδήποτε δυσκολία. Οι θλίψεις δεν παρουσιάζονται τυχαία στη ζωή μας, αλλά παραχωρούνται από την πρόνοια του Θεού, με σκοπό τον αγιασμό και τη σωτηρία μας. Γι' αυτόν το σκοπό παραχωρήθηκε και στον Απόστολο Παύλο να βρεθεί μπροστά σε μύριους κινδύνους: «Κινδύνοις ποταμών, κινδύνοις ληστών, κινδύνοις εκ γένους, κινδύνοις εξ εθνών, κινδύνοις εν πόλει, κινδύνοις εν ερημία, κινδύνοις εν θαλάσση, κινδύνοις εν ψευδαδέλφοις...» (Β' Κορ. 11:26).Γνωρίζοντας αυτή την αλήθεια, μην ασχολείστε με το ποιος και γιατί σας αδίκησε. Θυμηθείτε μόνο πως χωρίς παραχώρηση Θεού κανείς δεν θα τολμούσε να σας ακουμπήσει. Καλύτερα, λοιπόν, να ευγνωμονείτε τον Κύριο, γιατί οι δοκιμασίες που Αυτός επιτρέπει αποδεικνύουν πως είστε δικά Του παιδιά. Αυτός φροντίζει για σας και με κάθε τρόπο σας καθοδηγεί στη βασιλεία των ουρανών. «Ει παιδείαν υπομένετε, ως υιοίς υμίν προσφέρεται ο Θεός. τις γαρ εστιν υιός ον ου παιδεύει πατήρ;» (Εβρ. 12:7).Στις στιγμές της απελπισίας να θυμάστε πως δεν σας εγκατέλειψε ο Κύριος, αλλά μάλλον εσείς Τον λησμονήσατε.Να τί σας συμβουλεύω για τις ώρες της μοναξιάς σας: Να επικαλείστε ακατάπαυστα το όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Και βιάζετε σε τούτο το έργο τον εαυτό σας, όσο κι αν αυτός δυσφορεί και αντιδρά.Η καχυποψία δεν αρμόζει σε χριστιανούς, γι' αυτό μην την αποδέχεσθε. Διάκριση μάλλον απαιτεί από μας ο Θεός και προσοχή και σύνεση. «Γίνεσθε φρόνιμοι ως οι όφεις και ακέραιοι ως αι περιστεραί!» (Ματθ. 10:16).Να βαδίζετε πάντα τη μέση οδό. Τα άκρα σε καμιά περίπτωση δεν ωφελούν.«Ουχ υμών εστι γνώναι χρόνους ή καιρούς ους ο πατήρ έθετο εν τη ιδία εξουσία» (Πράξ. 1:7). Αυτό ζήτησε ο Χριστός από τους Αποστόλους. Αυτό θέλει και από κάθε γνήσιο δούλο Του. Να μην πολυπραγμονεί δηλαδή για τα μελλοντικά (συντέλεια του κόσμου κ.ά.).Σε όλη σας τη ζωή μην ξεχνάτε, πριν από κάθε σας ενέργεια, να ρωτάτε τον εαυτό σας: «Αυτό που προτίθεμαι να κάνω μήπως είναι αντίθετο στο θέλημα του Θεού; Μήπως είναι επιζήμιο για την ψυχή μου; Μήπως είναι άδικο για τον αδελφό μου;». Αν μετά από μια τέτοια αυστηρή αυτοεξέταση η συνείδησή σας δεν διαμαρτύρεται, μπορείτε ακίνδυνα να πραγματοποιήσετε την επιθυμία σας. Αν όμως η συνείδηση σας ελέγχει, συγκρατηθείτε και αποφύγετε την εκτέλεσή της.Να εργάζεστε προσεκτικά και χωρίς βιασύνη. Τότε όλα σας τα έργα θα στέφονται με επιτυχία.Να θεωρείτε τον εαυτό σας ως τον πλέον αμαρτωλό και «έσχατον πάντων» (Α' Κορ. 15:8).Κόσμημα και καλλονή όλων των αρετών είναι η ταπείνωση. Αυτή είναι για την ανθρώπινη ψυχή ό,τι είναι η βροχή για την ξεραμένη γη. Η αληθινή ταπείνωση έχει την αρχή της στον ταπεινό Ιησού Χριστό. «Μάθετε απ' εμού», μας προτρέπει ο Κύριος, «ότι πράος ειμι και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών» (Ματθ. 11:29).Σ' αυτή την αρετή αναπαύεται και ευαρεστείται ο Θεός. «Επί τίνα επιβλέψω;», λέει ο Ίδιος, «αλλ' η επί τον ταπεινόν και ησύχιον και τρέμοντα τους λόγους μου» (Ησ. 66:2).Ταπεινοφροσύνη είναι το να λογαριάζεις τον εαυτό σου ως τον μεγαλύτερο αμαρτωλό, το να μην προσβάλλεις, να μην εξουθενώνεις και να μην κατακρίνεις κανέναν, αλλά να βλέπεις μόνο τις δικές σου αμαρτίες. Ταπεινοφροσύνη είναι το να μην επιζητείς επαίνους, πλούτη, δόξες και τιμές, θεωρώντας εντελώς ανάξιο τον εαυτό σου για κάτι τέτοια.Ο ταπεινός άνθρωπος υπομένει με ανδρεία τις προσβολές, τις ύβρεις, τις κατηγόριες, πιστεύοντας βαθιά πως αυτά του αξίζουν. Σε όλους συμπεριφέρεται χαρούμενα. Είναι πρόθυμος να προσφέρει με αγάπη τις υπηρεσίες του σε οποιονδήποτε. Δεν δίνει καμιά σημασία στα καλά του έργα και πολύ περισσότερο δεν κάνει λόγο γι' αυτά αν δεν υπάρχει ανάγκη μια τέτοια ταπεινοφροσύνη εύχομαι, παιδιά μου, να σας χαρίσει ο Κύριος, γιατί αυτή θα σας ελευθερώσει από τα δεσμά της αμαρτίας και θα σας οδηγήσει στην αγάπη Εκείνου που «εταπείνωσεν εαυτόν μέχρι θανάτου, θανάτου δε σταυρού» (Φιλ. 2:8).Οι πεδιάδες που βρίσκονται χαμηλά είναι σχεδόν πάντα εύφορες και καρπερές, ενώ τα ψηλά βουνά παραμένουν συνήθως άγονα. Και τα στάχυα που στέκονται όρθια είναι άδεια, ενώ όσα γέρνουν χαμηλά είναι γεμάτα από σπόρους. Αποκτήστε λοιπόν κι εσείς καρδιά ταπεινή και θα πλουτίσετε με καρπούς πνευματικούς που θα εξασφαλίσουν τη σωτηρία σας.Οι γόνιμες πεδιάδες ποτίζονται με τη βροχή που πέφτει από τον ουρανό και με τα νερά που κατεβαίνουν από τα βουνά. Παρόμοια και οι ταπεινοί άνθρωποι δέχονται από τον ουρανό πλουσιοπάροχα τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και υψώνονται πνευματικά σαν τα ψηλά βουνά. Αν λοιπόν και η δική σας ύπαρξη παραδοθεί ταπεινά στο θείο θέλημα και αποξενωθεί από την αμαρτία, τότε θα σας επισκεφθεί το Άγιο Πνεύμα, ο Παράκλητος Θεός, και θα εγκατασταθεί μόνιμα στην ψυχή σας.Ανταλλάξτε την αριστοκρατική σας καταγωγή με την τιμημένη δουλεία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αντισταθείτε στην καλοπέραση και τη χλιδή, και μην υπερηφανεύεστε απέναντι στους αδελφούς σας. Ενώπιον του Θεού είμαστε όλοι ίσοι. Άλλωστε ο Κύριος με τα ίδια λόγια μας καλεί όλους στην πνευματική Του τράπεζα: «Λάβετε φάγετε. τούτο εστι το σώμα μου... Πίετε εξ αυτού πάντες. τούτο γαρ εστι το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ. 26:26-28).Τον ευρύχωρο δρόμο ξεχάστε τον πλέον! Ο εύσπλαγχνος Κύριος σας οδηγεί στη βασιλεία των ουρανών μέσα από τη στενή πύλη. Ο εύκολος δρόμος θα σας οδηγήσει στην αιώνια καταστροφή. Δεν είναι, άλλωστε, τώρα καιρός για γλέντια και πανηγύρια. Το Ευαγγέλιο μας λέει πως είναι «μακάριοι οι κλαίοντες νυν» (Λουκ. 6:21), όχι εκείνοι που γλεντούν και ξεφαντώνουν.Αν ζητάτε από κάποιον κάτι, να το ζητάτε με την υπομονή της Χαναναίας (Ματθ. 15:21-28).Φυλάξτε το στόμα σας από λόγια περιττά και ανώφελα. ασκηθείτε στην προσευχή του Ιησού. Εγκρατευθείτε. και ο Κύριος θα σας περιβάλλει με το ανεκτίμητο δώρο της αγάπης Του.«Απόδοτε τα Καίσαρος Καίσαρι και τα του Θεού τω Θεώ» (Μαρκ. 12:17). Καθώς, λοιπόν, το σώμα θα κινείται για τις αναγκαίες εργασίες, η καρδιά θα πρέπει να παραμένει ολόκληρη δοσμένη στο Θεό. Έτσι μόνο θα καταφέρουμε, μέσα σ' αυτή τη σύγχρονη Βαβυλώνα, να μην ξεχάσουμε τον αληθινό μας προορισμό, την άνω Ιερουσαλήμ.Να αγαπάτε τον Κύριο και να προσεύχεστε με τη βεβαιότητα ότι Αυτός είναι ο Πατέρας σας.Ταπεινωθείτε μπροστά σ' όλους τους αδελφούς σας, και ο Κύριος, ο καλός σας πατέρας, θα χαρεί για την ταπείνωσή σας και θα σας αγκαλιάσει με την αγάπη Του.Αν τώρα δεν νιώθετε καμιά παρηγοριά από την προσευχή σας, να είστε σίγουροι πως ο Κύριος σας ετοιμάζει θείες παρηγορίες στο μέλλον. Συνεχίστε να προσεύχεστε ακούραστα, και σύντομα θ' απολαύσετε τη δική Του γλυκύτητα. «Υπομένων υπέμεινα τον Κύριον, και προσέσχε μοι και εισήκουσε της δεήσεώς μου και ανήγαγέ με εκ λάκκου ταλαιπωρίας και από πηλού ιλύος και έστησεν επί πέτραν τους πόδας μου και κατεύθυνε τα διαβήματά μου και ενέβαλεν εις το στόμα μου άσμα καινόν, ύμνον τω Θεώ υμών» (Ψαλμ. 39:2-4).Όταν βλέπετε να σας πολιορκούν η αθυμία, η μελαγχολία, η οκνηρία και η ακηδία, τότε βιάστε την καρδιά και τα χείλη σας στο έργο της προσευχής: «Κύριε, σώσον ημάς, απολλύμεθα» (Ματθ. 8:25). Σκεφθείτε πως αυτές οι στιγμές της οκνηρίας μπορεί να είναι οι τελευταίες της ζωής σας... Σε λίγο ίσως θ' ακολουθήσει ο θάνατος... Και μετά η Κρίση του Θεού... Αφήστε, λοιπόν, κατά μέρος τη ραθυμία και τη ραστώνη.Αν δεν απαρνηθεί ο άνθρωπος το δικό του θέλημα, δεν θα μπορέσει να βάλει αρχή στο έργο της σωτηρίας του ούτε, πολύ περισσότερο, να σωθεί.

Γι' αυτό, παιδιά μου, ζητάτε από τον Κύριο να σας βοηθήσει για να κόψετε το θέλημά σας.Για την ψυχική σας ωφέλεια, υποταχθείτε τελείως στα προστάγματα του ουράνιου Πατέρα μας, αγαπήστε την ησυχία και ασκηθείτε στην αδιάλειπτη προσευχή του Ιησού. Όσο ο Κύριος παραμένει στην καρδιά σας, τόσο θα αυξάνουν μέσα σας η υπομονή, η αγάπη και η ταπείνωση.Το μόνο που εύχομαι για την παρούσα ζωή σ' εσάς και στον εαυτό μου είναι η κάθαρση από τα πάθη μας. Παρακαλώ τον Κύριο να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε μέσο, προκειμένου να ξεπλυθούν οι ανομίες μας - έστω κι αν αυτό θα είναι περιφρονήσεις του κόσμου, ονειδισμοί και εξουθενώσεις, πράγματα δηλαδή που δύσκολα αποδέχεται η κοινή λογική. Στην πνευματική ζωή πρέπει να βαδίζουμε έχοντας οδηγό τις εντολές του Χριστού και όχι την ανθρώπινη λογική.Ακόμα κι αν τα καλά μας έργα γίνονται στο όνομα του Θεού, δεν είναι αυτά που πρωτίστως μας σώζουν, αλλά το έλεος του Θεού. Αυτό το θείο έλεος ας σκεπάζει κι εσάς, τους φίλους μου, όλες τις ημέρες της ζωής σας. Όλοι σας, δίκαιοι και αμαρτωλοί, στον φιλεύσπλαχνο Κύριό μας Ιησού Χριστό να καταφεύγετε και σ' Αυτόν να στηρίζετε την ελπίδα σας, γιατί αυτή «η ελπίς ου καταισχύνει» (Ρωμ. 5:5).Μην περιφρονείτε τους λόγους μου και μην τους νομίζετε δυσκολοεφάρμοστους. Για τον Κύριο και με τον Κύριο, τα δύσκολα γίνονται εύκολα και τα δυσάρεστα ευχάριστα. «Ο γαρ ζυγός αυτού χρηστός και το φορτίον αυτού ελαφρόν εστί».

 

Νεοελληνική απόδοση από το βιβλίο του Σεργίου Α. Νείλου «Τα ιερά υπό τον μόδιον».Οι συμβουλές αποδίδονται σε ανώνυμο γέροντα της περίφημης μονής της Όπτινα).«Συμβουλές Γέροντος

σε χριστιανούς που ζουν στον κόσμο» Ι.Μ.Παρακλήτου.Πηγή.Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου.Τίτλος και επιμέλεια κειμένου ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ.

Αναρτήθηκε από ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΓΙΟΚΥΠΡΙΑΝΙΤΗΣ στις 3:00 μ.μ.

ΙΕΡΟΘΕΟΣ ΒΛΑΧΟΣ - ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ

Άκουγα γενικά γιά τό Άγιον Όρος από τήν μικρή μου παιδική ηλικία, αφού ο πατέρας μου πρίν παντρευτή είχε ισχυρά επιθυμία νά μονάση στό Άγιον Όρος καί έκτοτε ζούσε συνεχώς μέ τήν αναφορά του σέ αυτό.
Διάβαζε βιβλία πού εξέφραζαν τό Άγιον Όρος καί τήν αγιορείτικη ζωή καί μάς μεγάλωσε μέ αγιασμένες διδασκαλίες καί ιστορίες ασκητών. Από μικρός γνώρισα έναν αγιορείτη Μοναχό πού μόναζε στά Ζαγοροχώρια, τόν π. Ιάκωβο Βολοδήμο, πού μού μίλησε πρώτη φορά γιά τήν ευχή...
Τήν δεκαετία τού ’60 γνώρισα προσωπικά τό Άγιον Όρος. Η προετοιμασία μου έγινε στό Πανεπιστήμιο μέ τήν εκμάθηση τής παλαιογραφίας, δηλαδή διδάχθηκα νά διαβάζω τούς κώδικες μέ τά βιβλικά καί πατερικά κείμενα. Μέ αυτό τό κίνητρο εξωτερικά, αλλά καί μέ τήν καρδιακή μου αναζήτηση πλησίασα τό Άγιον Όρος γιά νά μελετήσω μαζί μέ ομάδα συμφοιτητών μου καί Καθηγητών στίς Βιβλιοθήκες τών Μονών τού Αγίου Όρους, μόλις είχε γιορτασθή η χιλιετηρίδα του (1963), καί τότε υπήρχαν κοσμικοί άνθρωποι πού περιέγραφαν τίς γιορτές εκείνες ως τόν επιθανάτιο ρόγχο του.
Όμως τό Άγιον Όρος δέν πεθαίνει εύκολα, γιατί διαθέτει άλλους ρυθμούς, καί τότε πού φαίνεται ότι τελειώνει στήν πραγματικότητα τελειούται, ανασταίνεται καί ζωογονείται.
Πλησίασα τό Άγιον Όρος ένα πρωϊνό –βαθύ όρθρο– τού Ιουνίου τού έτους 1966. Τά μάτια τού σώματος μου μαγεύονταν από τό καταπληκτικό τοπίο πού έβλεπαν καί τά μάτια τής καρδιάς μου προσπαθούσαν νά συλλάβουν αυτό πού δέν φαινόταν εξωτερικά, νά αισθανθούν τόν τόπο τού μυστηρίου εκστατικά.
Ξεκίνησα από τίς βιβλιοθήκες τών Ιερών Μονών, σέ συνδυασμό μέ τίς αγιορείτικες ακολουθίες, πού μού φαίνονταν σάν μιά νεκροαναστάσιμη ζωή κουβέντιαζα μέ τούς μοναχούς καί καταλάβαινα ότι είχαν άλλο ήθος καί χρησιμοποιούσαν άλλη γλώσσα άκουγα τίς συνομιλίες τους, πού είχαν μιά ιδιαίτερη χάρη καί αναφέρονταν σέ άλλα ζητήματα έβλεπα έναν κόσμο πού ερχόταν από παλαιά καί εξέφραζε μιά άλλη παράδοση πολύ διαφορετική από τήν στοχαστική-ακαδημαϊκή νοοτροπία καί τήν ηθικίστικη γνώση πού συναντούσα έως τότε έβλεπα μιά νεκροαναστάσιμη πολιτεία. Σάν νά ξυπνούσα από έναν ύπνο καί έβλεπα άλλους ανθρώπους, πού έρχονταν από κάποιο άλλον πλανήτη, μέ άλλα χαρακτηριστικά, άλλη νοοτροπία, άλλη βιοτή.
Από τίς βιβλιοθήκες καί τούς κώδικες, πέρασα στήν ζωή τών κοινοβιακών καί ιδιορρύθμων Μονών της Ορθοδοξίας –πού τώρα εξέλιπαν ανοίχτηκα στήν σκητιώτικη ζωή καί τήν έρημο περπάτησα ώρες ολόκληρες μέσα στά ήσυχα καί αγιασμένα μονοπάτια τού Αγίου Όρους, πού συνδέουν όλες τίς Ιερές Μονές πέρασα από απότομους, κρημνώδεις βράχους γνώρισα σοφούς καί απλούς μοναχούς, λογάδες καί σιωπηλούς, κατά Χριστόν σαλούς, ανυπόδητους καί μονοχίτωνες, αλλά καί σοφούς καί ευπαιδεύτους, πού στέκονταν θαυμάσια σέ κοσμικά ακροατήρια είδα μάτια έντονα καί διεισδυτικά, αγνά, ήρεμα, γλυκά, αλλά καί μερικά πονηρά πού αποτελούσαν τήν παραφωνία τού Όρους μοιράστηκα τό φαγητό καί τό ποτό τους, αλλά καί τόν γλυκύτατο λόγο τους άκουγα λόγους γιά τόν θάνατο καί τήν ζωή αγάπησα τήν νύκτα καί τόν όρθρο, τίς αγρυπνίες μέ τό παιχνιδιάρικο ψάλσιμο προσευχήθηκα στά μονοπάτια καί κάτω από τά δένδρα, στούς βράχους καί τίς σπηλιές ξαγρύπνησα σέ ολονύκτιες ακολουθίες, αλλά καί σέ μικρά εκκλησάκια, καί μάλιστα στίς απλωταριές, σέ καλοκαιρινές ολόφεγγες βραδιές.
Τό κυριότερο είναι ότι στίς επανειλημμένες επισκέψεις μου άκουσα τήν μυστική κραυγή τού Αγίου Όρους, τόν εσωτερικό κτύπο τής καρδιάς του, τόν ρυθμό τής εσωτερικής μυστικής ζωής του. Είδα τό Άγιον Όρος ως έναν ζωντανό άνθρωπο, πού έχει πνευμόνια μέ τά οποία αναπνέει τό οξυγόνο τής αιωνιότητας στόμα γιά νά κραυγάζη ακατάπαυστα καί νά βρυχάται από πείνα καί δίψα γιά Θεό καρδιά πού έχει τόν ρυθμό τής εσωτερικής νοεράς προσευχής, μέσα από τήν οποία βγαίνει μιά δυνατή φωνή μέ τήν επένδυση τής σιωπής σώμα πολυόμματο, σάν τά Χερουβείμ, πού βλέπουν μακρυά.
Όλα αυτά άν καί φαίνωνται αντίθετα μεταξύ τους, εν τούτοις είναι αρμονισμένα.
Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Κώστας Παπαγεωργίου Γέροντας Παρθένιος Νεοσκητιώτης 29 Σεπτεμβρίου 2014

Ο κατά κόσμον Παναγιώτης Χατζηπαπαγιάννης γεννήθηκε στην κατεχόμενη κωμόπολη της Μεσαορίας Λύση, στις 20 Ιουνίου το έτος 1902. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η κωμόπολη της Λύσης, Ιστορική, κοινωνική, γεωργική και λαογραφική επισκόπηση», που έγραψε ο Λυσιώτης Σάββας Ξυστούρης, ο μακαριστός ΓέρονταςΠαρθένιος καταγόταν από παπαδογενιά, αφού ήταν γιος του παπα–Ιωάννη και εγγονός του Οικονόμου παπα–Ιωάννη, οι οποίοι υπηρέτησαν ως ιερείς, στην ιστορική κοινότητα της Λύσης. Στο χωριό ήταν γνωστή ως οικογένεια των Παπάδων.

Πηγή:topossiopis.blogspot.com

Ο Παναγιώτης, σε ηλικία δώδεκα χρόνων, μετά το θάνατο της μητέρας του, με σύσταση του πατέρα του, μαθήτευσε κοντά στο νονό του για να μάθει την τέχνη του υποδηματοποιού. Σύντομα έχασε την αδερφή του Κυριακή, που πέθανε μετά τη γέννηση του πρώτου της παιδιού, ενώ ένα χρόνο αργότερα, έχασε και τον αδερφό του Ιωάννη, ο οποίος πνίγηκε μέσα σε πηγάδι. Ο μικρός Παναγιώτης εκκλησιαζόταν τακτικά και προσευχόταν πολλές ώρες, γεγονός που προξενούσε ιδιαίτερη χαρά στο θείο του παπα–Δημήτρη. Στα τέλη της δεκαετίας του 19^ου αιώνα, Σταυροβουνιώτες μοναχοί έφτιαχναν άγιες εικόνες για το ναό της Παναγίας Λύσης, γι αυτό επισκέπτονταν συχνά την κοινότητα. Ο Παναγιώτης γνωρίστηκε με τους μοναχούς και εξέφρασε την επιθυμία να γίνει και αυτός μοναχός. Έτσι, εκείνη την περίοδο, άφησε το χωριό του και ακολούθησε τους μοναχούς, στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου. Εκεί, αφού υπηρέτησε για μια περίοδο ως Δόκιμος, μετά τον απαιτούμενοχρόνο δοκιμασίας, έγινε ρασοφόρος. Στο Σταυροβούνι παρέμεινε για λίγο καιρό και το χειμώνα του 1920, έφυγε για το Άγιο Όρος. Από το λιμάνι της Δάφνης όπου έφτασε, πήγε μόνος του, περπατώντας, στη Νέα Σκήτη στην Καλύβη “ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος”, όπου υποτάχτηκε κοντά στον κορυφαίο ησυχαστή Αγάπιο. Εκείνη την περίοδο υποτακτικός του Γέροντα Αγάπιου ήταν ακόμα ένας Κύπριος μοναχός ονομαζόμενος Συμεών.

Ύστερα από ικανή περίοδο δοκιμασίας και άσκησης και μετά από συνεχείς πνευματικούς αγώνες, ο Δόκιμος Παναγιώτης, ευτύχησε τον Μάρτη του 1921, να καρεί μικρόσχημος μοναχός, λαμβάνοντας το όνομα Παρθένιος. Στον Άθωνα, ο Παρθένιος, είχε ως διακόνημα την κατασκευή παντοφλών. Όταν ετοίμαζε κάποιο αριθμό, τις έβαζε σε σακούλα και αφού την φορτωνόταν στη ράχη γύριζε και τις πουλούσε σε αγιορείτες μοναχούς. Ο Γέροντας Παρθένιος κοιμήθηκε τον Ιανουάριο του 1973, σε ηλικία 84 χρόνων

Πηγή: Κώστα Παπαγεωργίου, Κύπριον Πατερικόν Αγίου Όρους, Εκδόσεις Παλέττα, Κύπρος 2011.

ΜΝΗΜΗ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΟΥ Παταπίου μοναχοῦ Καυσοκαλυβίτου

                   

Μνήμη Γέροντος Θεοκλήτου Διονυσιάτου

  

Στίς 7/ 20 Ἰανουαρίου τοῦ 2006 ἐκοιμήθη σέ βαθύ γῆρας ὁ ὁσιακῆς μνήμης Γέρων Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ἦταν ἡ ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Συνάξεως τοῦ Τιμίου Προδρόμου, εἰς τόν ὁποῖο εἶναι ἀφιερωμένη ἡ μονή Διονυσίου, ὁ τόπος τῆς μετανοίας ἀλλά καί τῆς δημιουργίας τοῦ μακαριστοῦ. Εἶχε κοινοβιάσει στή Μονή τό 1941, ὑπό τήν ὑπακοή τοῦ ἀείμνηστου ἡγουμένου Γαβριήλ Διονυσιάτου.

  Ἐπρόκειτο γιά τήν ἐπιφανέστερη σύγχρονη μορφή τοῦ Ἁγίου Ὄρους, καθώς ὑπῆρξε ὁ λογιότερος Ἁγιορείτης μοναχός τῆς ἐποχῆς του. Στήν ἑλληνορθόδοξη διανόηση καθιερώθηκε τό 1956 μέ τό περίφημο ἔργο του «Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς. Ἁγιορειτικός Μοναχισμός», τό ὁποῖο ἀπέσπασε τό ἔπαινο τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν καί ἐπανεκδόθηκε ἐπανειλημμένως καί μεταφράσθηκε στή γαλλική, ἀγγλική, ρουμανική γλώσσα καθώς καί στήν ἀραβική ἀπό τόν τότε πατριάρχη Ἀντιοχείας Ἡλία. Εἶναι μάλιστα χαρακτηριστικό ὅτι τό βιβλίο αὐτό ἀποτέλεσε ἀντικείμενο ἔρευνας στήν διδακτορική διατριβή τοῦ λουθηρανοῦ πάστορα Claus Gnoth ὑπό τόν τίτλο «Ἀπάντηση τοῦ Ἄθω».

   Κατά γενική ὁμολογία, ἡ σκέψη τοῦ Γέροντος Θεοκλήτου ἦταν ἐμπνευσμένη καί θεοδίδακτη. «Ἡ πραγματική θεολογία εἶναι καρπός τῆς ἀσκήσεως», ἔλεγε. «Χρειάζεται νά προηγηθεῖ κάθαρση ἀπό τά πάθη. Καί γιά τόν λόγο αὐτό εἶναι ἀπαραίτητος ὁ πνευματικός ἀγώνας καί ἡ ἀνάγκη φυλακῆς τῶν θυρίδων τῆς αἰσθήσεως, διά τῶν ὁποίων εἰσέρχεται στή ψυχή ὁ διάβολος: «Ἤ ὁρῶν μή ἔρα ἤ ἐρῶν μή ὅρα». Ἐκτός ἀπό τό πλούσιο συγγραφικό του ἔργο ὁ γέρων Θεόκλητος διακρίθηκε ἐπίσης γιά τήν καρποφόρο καί ἐπιτυχή διακονία του ὡς Πρωτεπιστάτης τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ὡς ἕνας ἀπό τούς συντελεστές τῆς ἐπάνδρωσης τῶν ἀθωνικῶν καθιδρυμάτων καί τῆς πνευματικῆς ἄνθησης τοῦ Ἁγίου Ὄρους ἀπό τήν δεκαετία τοῦ 1980 καί ἑξῆς.

  Ἀπό τό μεγάλο καί σημαντικό συγγραφικό ἔργο τοῦ μοναχοῦ Θεοκλήτου Διονυσιάτου παραθέτουμε ἐνδεικτικά τόν παρακάτω κατάλογο.

1.      Μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς

2.      Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης

3.      Ἀθωνικά Ἄνθη (Ἄρθρα – Μελέτες)

4.      Ὀρθόδοξα Μελετήματα (Ἄρθρα – Μελέτες)

5.      Διάλογοι στόν Ἄθω. Ἡ θεολογία τῆς νοερᾶς προσευχῆς

6.      Ὁ ἅγιος Νεκτάριος Αἰγίνης

7.      Τά 400 κεφάλαια περί Ἀγάπης, ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ

8.      Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς

9.      Ὀρθοδοξία καί Πολιτική

10. Ἡ Παναγία ἡ Λιμνιά

11. Ἡ ἀγάπη σείει τή γῆ

12. Ὁ στρατηγός Μακρυγιάννης, Πατέρας καί Διδάσκαλος τοῦ Γένους

13. Ὁ κοσμοκαλόγηρος Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης

14. Ἡ Ἀφωρισμένη (πρόκειται γιά τή Σμαράγδα Καραγατσίδου πού πολέμησε τόν ἅγιο Νεκτάριο καί ἀφορίσθηκε ἀπό τήν Ἐκκλησία)

15. Τά 100 Γνωστικά Κεφάλαια, ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς

16. Πρός τήν σεμνοτάτην ἐν μοναζούσαις Ξένην, ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ

17. Πρός πολιτευομένους

18. Ἱερομόναχος Ἀθανάσιος Ἰβηρίτης (1885-1973)

19. Ὁ ἅγιος Ἄνθιμος τῆς Χίου

20. Ὁ Γέροντάς μου Γαβριήλ Διονυσιάτης

21. Μαρία ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ

22. Ἡ αἵρεσις τῶν Νεορθοδόξων

23. Ἡ Παναγία Γοργροεπήκοος τῶν Ταπιανῶν

24. Ὁ νικολαϊτικός ἐρωτισμός τῶν νεορθοδόξων

25. Ἀθωνικά Ἄνθη (γ΄ τόμος)

26. Κύματα ἄγρια θαλάσσης ἐπαφρίζοντα τάς ἑαυτῶν αἰσχύνας

27. Χριστοκεντρικές ἐμπειρίες ἑνός Ἐρημίτου

28. Ἀθωνικά Ἄνθη (δ΄ τόμος).

  [Ὁ παρών κατάλογος βασίσθηκε σέ δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδας Ὀρθόδοξος Τύπος (3 Φεβρ. 2006) ὑπό τόν τίτλο: «Μοναχός Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ἡ ἐπιφανεστέρα σύγχρονος μορφή τοῦ Ἄθω»].

   Τόν Αὔγουστο τοῦ 2005, λίγους μῆνες πρίν τήν ἐκδημία τοῦ Γέροντος Θεοκλήτου, ὁ οἰκουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαῖος τοῦ ἀπέστειλε ἐπιστολή (τοῦ παραλήπτου εὑρισκομένου «ἐν τῇ κλίνῃ τῆς ἀσθενείας» τοῦ νοσοκομείου τῆς μονῆς Διονυσίου), ἡ ὁποία θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ Ἐγκώμιο πρός τόν μακαριστό αὐτό Ἁγιορείτη λόγιο, τόν «ἐν συγγραφαῖς θεοσόφοις καί πολλά συμβαλούσαις πανθομολογουμένως εἰς τήν πνευματικήν ἀναγέννησιν τοῦ Ἁγιορειτικοῦ καί τῆς θαυμαστῆς ἀνθήσεως», ὅπως σημειώνεται χαρακτηριστικά. Τήν ἐπιστολή αὐτή παραθέτουμε στό τέλος τῆς παρούσας ἀνάρτησης.

       Σήμερα, ὀκτώ καί πλέον χρόνια ἀπό τήν ἡμέρα πού ἔσβησε ἡ ἀκάματη γραφίδα τοῦ π. Θεοκλήτου, ὁ πάντα ἐπίκαιρος ἁγιορείτικος λόγος του συνεχίζει νά ἐμπνέει καί νά διδάσκει. Ὁ γράφων, πού ἀξιώθηκα ἀπό τά φοιτητικά του χρόνια νά γνωρίσω τόν μακαριστό Θεόκλητος, ἤδη ἀπό τίς βαρυσήμαντες ὁμιλίες πού ἔκανε στήν ἰδιαίτερη πατρίδα μας τήν Ἀθήνα, καί ἀργότερα ὡς μοναχός νά διαλεχθῶ μαζί του γιά θέματα ὀρθόδοξης πνευματικότητας καί βίωσης τῆς ἁγιορειτικῆς μοναχικῆς ζωῆς, διατηρῶ τίς καλύτερες ἀναμνήσεις καί ἐμπειρίες ἀπό τήν πνευματική ἐπαφή μαζί του. Τό δέ πολυσχιδές συγγραφικό καί ὁμιλητικό του ἔργο ἀποτελεῖ πάντα ἕναν φωτεινό ὁδοδείκτη στίς ἁγιορειτικές μας σπουδές.

     Ἐλπίζουμε ἡ προσεχής ὀφειλόμενη ἀποτίμηση τῆς προσφορᾶς τοῦ μακαριστοῦ λογίου, νά φωτίσει περισσότερο τόσο τή θεολογική του σκέψη ὅσο καί τήν ὁσιακή καί πλήρη ἐμπειριῶν μοναχική ζωή του, πού λάμπρυνε τόν ὀρθόδοξο μοναχισμό καί μάλιστα τόν ἁγιορειτικό, τοῦ ὁποίου ἀποτελοῦσε τόν καλύτερο πρεσβευτή. Ἄς εἶναι αἰωνία του ἡ μνήμη! 

Αναρτήθηκε από Theo στις Σάββατο, Σεπτεμβρίου 27, 2014

π. Ιωάννης Maitland Moir: ο Γέροντας της αγάπης (1924 – 2013) stavrodromi

Πρώτες μέρες του Οκτωβρίου, έτος 1989… πέρασαν κιόλας 24 ολόκληρα χρόνια!
Είχα μόλις φτάσει, μεταπτυχιακός φοιτητής, στη μικρή παραθαλάσσια πόλη του Αγίου Ανδρέα, 80 χιλιόμετρα βορειότερα του Εδιμβούργου στη Σκωτία.
Όταν βρίσκεται κανείς σε τόσο νεαρή ηλικία μακρυά από τον τόπο του και τους δικούς του ανθρώπους, έρχεται αντιμέτωπος με την υπέροχη πρόκληση να ανοιχτεί σε μία εντελώς νέα καθημερινότητα, καινούργιους κόσμους, πολιτισμούς, ανθρώπους, συνήθειες… Υπάρχουν, όμως, και κάποιες στιγμές που αποζητά κάτι από τις ρίζες του, αυτά που τον συνδέουν με όσα και όσους έχει αφήσει πίσω του. Η Εκκλησία είναι ένα από αυτά. Και φυσικά, ούτε λόγος για Ορθόδοξη Εκκλησία στη μικρή αυτή κωμόπολη στην άκρη του πουθενά…
Απευθύνθηκα σε ένα ζευγάρι Ελλήνων δεύτερης γενιάς που είχα μάθει ότι ζούσαν μόνιμα στην πόλη του Αγίου Ανδρέα και δίδασκαν Βυζαντινή Ιστορία στο Πανεπιστήμιο. Εκείνοι με ενημέρωσαν ότι υπήρχε μία Ορθόδοξη Εκκλησία στο Εδιμβούργο και ο ιερέας της ήταν Σκωτσέζος στην καταγωγή, είχε βαφτιστεί Ορθόδοξος στο Άγιο Όρος και μιλούσε πολυ καλά την ελληνική γλώσσα. Μου ακούστηκε πολύ παράξενο, αλλά αποφάσισα να ξεπεράσω το εμπόδιο της απόστασης και να κατέβω το Σάββατο το απόγευμα για την ακολουθία του Εσπερινού.
23^Α George Square ήταν η διεύθυνση που μου είχαν δώσει, κοντά στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Ξένος σε μια ξένη πόλη, ρωτώντας βρήκα το δρόμο και τον αριθμό. Αν δεν υπήρχε ο Σταυρός έξω από την πόρτα, δε θα καταλάβαινα ότι υπήρχε εκκλήσία εκεί. Απέξω ένα σπίτι όμοιο με όλα τα άλλα πλάι του, στη σειρά.

Χτύπησα την πόρτα και μου άνοιξε ένας ιερέας. Η στιγμή αυτή παραμένει ακόμη σήμερα ζωντανή μέσα μου, 24 χρόνια πριν κι όμως σα να μην έχει περάσει ούτε μια μέρα… Τα φωτεινά μάτια του, το μειδίαμα στα χείλη, η ασκητική του φυσιογνωμία (υπήρχαν τόσο αδύνατοι άνθρωποι;), τα λευκά του γένεια, η ζώνη της κουράς του (αυτή την ίδια φορούσε όλα τα χρόνια), το ζωστικό του που ευτυχώς το συγκρατούσε και το μάζευε η ζώνη, τα μαύρα κομμένα γαντάκια στα χέρια του που άφηναν ελεύθερες τις άκρες των δαχτύλων του για να μπορεί να γράφει (δεν είχε καν θέρμανση, μόνο μια μικρή θερμάστρα εκεί κοντά στο γραφείο του  – πώς άντεχε τόση υγρασία και κρύο;)… Μία πολύ στενή, στριφτή σκάλα οδηγούσε στο υπόγειο του σπιτιού του. Εκεί κάτω, ένα απλό τέμπλο φτιαγμένο από κόντρα πλακέ (ή κάτι παρεμφερές), οι τέσσερις εικόνες του Χριστού, της Παναγίας, του Προδρόμου και του Αγίου Ανδρέα… Στα βημόθυρα ο Ευαγγελισμός της Παναγίας και οι 4 Ευαγγελιστές – ρωσικής τεχνοτροπίας.  Ξαφνικά, μέσα σε εκείνο το υπόγειο παρεκκλησάκι που χωρούσε μετά βίας καμιά τριανταριά ανθιρώπινες ψυχές, ένιωσα μια απέραντη εσωτερική γαλήνη και χαρά, σα να βρισκόμουν στον παράδεισο. Φαίνεται πως ο Θεός είχε προνοήσει για τα χρόνια που θάμενα μακρυά από τη φυσική μου οικογένεια και μου είχε στείλει έναν δεύτερο πατέρα… τελικά όχι μόνο για εκείνα τα τέσσερα χρόνια της ξενητειάς (κι όμως, χάρη σε εκείνον δεν ένιωσα ούτε μια στιγμή ξενητεμένος), αλλά για όλα αυτά τα χρόνια που θα ακολουθούσαν μέχρι τις 17 Απριλίου του 2013, τη μέρα που έφυγε, σε ηλικία 89 ετών, για τις αγκάλες του Ουράνιου Πατέρα, αφήνοντας πίσω του πολλά ορεφανεμένα παιδιά…

Πώς να περιγράψει κανείς με λόγια μία ολάκερη ζωή απλωμένη σε τόσες δεκαετίες πλήρους ανιδιοτέλειας, αδιάλειπτης προσευχής, αγάπης χωρίς όριο για τον άλλο, αλλά και απίστευτης σοφίας που γινόταν φανερή μέσα από τα ελάχιστα λόγια, τη σύνεση και τη διάκριση που είχε αυτός ο άνθρωπος!

Γεννήθηκε στις 18 Ιουνίου του 1924 στο χωριό Currie της Σκωτίας, σημερινό προάστιο του Εδιμβούργου. Οι γονείς του, Henry και Rose, προέρχονταν από παλιές αριστοκρατικές οικογένειες της Σκωτίας (Maitland Moir και Ochterlony), ήταν πολύ ευλαβείς και τον μεγάλωσαν με χριστιανική ανατροφή. Ο πατέρας του, Henry Maitland Moir (1887 – 1972), ήταν διακεκριμένος και αγαπητός σε όλους γιατρός που ξεχώριζε όχι μόνο για τις γνώσεις του και τον ενθουσιασμό και την ευελιξία του σε κάθε νέα εξέλιξη στον τομέα της Ιατρικής, αλλά επίσης, ίσως και περισσότερο, για την προθυμία του, το ανύστακτο ενδιαφέρον του για τους ασθενείς οποιαδήποτε ώρα της μέρας ή της νύχτας, την αφιλοκερδία του και την αγάπη του προς όλους ανεξαιρέτως. Το γεγονός ότι ο π. Ιωάννης υπήρξε το μοναδικό παιδί της οικογένειάς τους, σε συνδυασμό με μία χρόνια αδυναμία στα γόνατά του, αλλά και η προσήλωση των γονέων του στις χριστιανικές τους αρχές, είχαν σαν αποτέλεσμα η ανατροφή του να είναι πολύ προνομιακή αλλά και αρκετά αυστηρή. Έτσι, από νεαρή ακόμη ηλικία, στράφηκε σε πνευματικά ερεθίσματα και αναζητήσεις.
Αφού τελείωσε την Ακαδημία του Εδιμβούργου, έκανε Κλασσικές Σπουδές (μελέτη και έρευνα του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου με βάση τις γραπτές και, κυρίως, τις φιλολογικές μαρτυρίες) στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Αφού δίδαξε τους Κλασσικούς Συγραφείς για ένα διάστημα στο Σχολείο Cargilfield του Εδιμβούργου, απέκτησε υποτροφία για να συνεχίσει Κλασσικές & Θεολογικές Σπουδές στο Κολλέγιο Christ Church, ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα Κολλέγια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, αλλά ταυτόχρονα και το αριστοκρατικότερο – είναι πολλοί οι επιφανείς των γραμμάτων που αποφοίτησαν από το Κολλέγιο του Χριστού, αξιοσημείωτο δε παραμένει το ρεκόρ ότι έχουν επίσης αποφοιτήσει 13 Βρεττανοί πρωθυπουργοί. Ο π. Ιωάννης συνέχισε τις Θεολογικές του σπουδές στο Κολλέγιο Cuddesdon της Οξφόρδης. Το Κολλέγιο αυτό είχε ιδρυθεί το 1854 από τον επίσκοπο Οξφόρδης Σαμουήλ Wilberforce και λειτουργούσε ως Θεολογικό Σεμινάριο το οποίο προετοίμαζε αποκλειστικά αποφοίτους των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Καίμπριτζ για την ιερωσύνη στην Αγγλικάνική Εκκλησία. Αξίζει εδώ να αναφερθεί ότι το Θεολογικό αυτό Σεμινάριο ακολουθούσε την πλευρά της Αγγλικανικής Εκκλησίας που ήταν πιο κοντά στη λειτουργική πράξη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας (ενώ υπάρχει και το τμήμα εκείνο της Αγγλικανικής Εκκλησίας το οποίο πρακτικά πρόσκειται στον Προτεσταντισμό).
Το ενδιαφέρον του π. Ιωάννη για την Εκκλησία της Ανατολής και τους Πατέρες καλλιεργήθηκε έντονα στα χρόνια των Θεολογικών του σπουδών στην Οξφόρδη και το 1950 αποφάσισε να μεταβεί για ένα χρόνο στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Επιστρέφοντας στη Σκωτία, χειροτονήθηκε Διάκονος στην Επισκοπική Εκκλησία της Σκωτίας (η οποία υπάγεται στην Αγγλικανική Εκκλησία) το 1952 και τον επόμενο χρόνο Πρεσβύτερος. Στην αρχή τοποθετήθηκε ως Βοηθός του Εφημερίου στην εκκλησία της Παναγίας (η οποία είχε χτιστεί το 1858) στο Broughty Ferry και το 1956 μετατέθηκε στην πόλη του Durham της Βόρειας Αγγλίας, όπου για έξι χρόνια δίδαξε στο Κολλέγιο του Αγίου Τσάδ, στο οποίο προετοιμάζονταν υποψήφιοι κληρικοί της Αγγλικανικής Εκκλησίας. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Άγιος Τσαδ, επίσκοπος Μερκίας, υπήρξε μαθητής του Αγίου Αϊδανού (που εορτάζεται στις 31/8) στην ονομαστή Μονή-Επισκοπή του Λίντισφαρν της Βόρειας Αγγλίας, έζησε τον 7^ο αιώνα και η μνήμη του εορτάζεται στις 2 Μαρτίου.
Επέστρεψε στο Εδιμβούργο το 1962 και τοποθετήθηκε στην ενορία του Αποστόλου Βαρνάβα, ενώ παράλληλα ορίστηκε τιμητικός εφημέριος στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας, ο οποίος είναι και η Έδρα του Επισκόπου του Εδιμβούργου, ενός από τους 7 Επισκόπους της Αγγλικανικής Εκκλησίας στη Σκωτία. Το 1967 ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου στην Επισκοπική έδρα του Moray της Βορειοανατολικής Σκωτίας και σύντομα τοποθετήθηκε στον Καθεδρικό Ναό του Αποστόλου Ανδρέα στο Inverness, όπου και του δόθηκε ο τιμητικός τίτλος Canon (κάτι αντίστοιχο με το οφίκιο του αρχιμανδρίτη).
Η Επισκοπική Εκκλησία, που ο π. Ιωάννης αγαπούσε και διακονούσε με αφοσίωση, είχε, κατά την άποψή του εκείνα τα χρόνια, μεγαλύτερη εγγύτητα με την Ορθόδοξη Εκκλησία από κάθε άλλη Εκκλησία της Δύσης. Με το πέρασμα των χρόνων, όμως, συνειδητοποιούσε όλο και περισσότερο ότι και η Επισκοπική Εκκλησία σταδιακά απομακρυνόταν από την κοινη βάση που υπήρχε και τις ρίζες της μητέρας Ορθόδοξης Εκκλησίας, τις οποίες ρίζες εκείνος ανακάλυπτε πλέον με πολλή δίψα και ενθουσιασμό.
Κάποιος τον είχε ρωτήσει κάποτε: «Γιατί αφήσατε την Επισκοπική Εκκλησία;» και εκείνος είχε απαντήσει: «Δεν την άφησα εγώ – εκείνη με άφησε!».
Το 1981, μετά από περίπου 30 χρόνια διακονίας στην Επισκοπική Εκκλησία, παραιτήθηκε από τη θέση του στην Επισκοπή του Moray και ταξίδεψε στο Άγιο Όρος, όπου, μετά από κατήχηση, βαφτίστηκε Ορθόδοξος στη Μονή της Σιμωνόπετρας. Επιστρέφοντας στη Μεγάλη Βρετανία, χειροτονήθηκε Διάκονος στις 12 Ιουλίου 1981 και Πρεσβύτερος την αμέσως επόμενη μέρα από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων Μεθόδιο. Αρχικά τοποθετήθηκε εφημέριος στην Ενορία της Μεταμορφώσεως Σωτήρος στο Coventry, η οποία είχε αποκτήσει δική της εκκλησία μόλις πριν τέσσερα χρόνια, το 1977. Εκεί παρέμεινε τρία χρόνια και το 1984 επέστρεψε στην αγαπημένη του πατρίδα, το Εδιμβούργο της Σκωτίας.

Στο Εδιμβούργο, η Ορθόδοξη ζωή και παρουσία είχε ξεκινήσει πριν πολλά χρόνια με αφορμή την ανάγκη για Θεία Λειτουργία για τους Πολωνούς στρατιωτικούς του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου, οπότε σταδιακά δημιουργήθηκε μία ευρύτερη σλαβονική παροικία, στην οποία είχε παραχωρηρηθεί για λειτουργική χρήση μέσα στη δεκαετία του ’70 ένα από τα παρεκκλήσια της Επισκοπικής Εκκλησίας του Αρχαγέλλου Μιχαήλ & των Αγίων Πάντων. Ο π. Ιωάννης Sotnikov, ρωσικής καταγωγής, ήταν ο ιερέας αυτής της πρώτης κοινότητας και οι Λειτουργίες τελούνταν στα σλαβονικά. Όταν η παρουσία του Ορθόδοξου αυτού παρεκκλησίου έγινε γνωστή, άρχισαν να εκκλησιάζονται εκεί και κάποιοι Έλληνες οι οποίοι ζούσαν στο Εδιμβούργο, ενώ αργότερα καθιερώθηκε να έρχεται περιστασιακά ο Έλληνας ιερέας της Γλασκώβης και να τελεί στο ίδιο παρεκκλήσιο Λειτουργίες στα ελληνικά, ενώ ο π. Ιωάννης Sotnikov συνέχιζε να τελεί τις Λειτουργίες στα σλαβονικά για τους σλαβόφωνουςε ορθοδόξους.

Μετά την κοίμηση του π.  Ιωάννη Sotnikov, ανέλαβε ιερέας στο Εδιμβούργο ο π. Ιωάννης Maitland Moir, ο οποίος, γνωρίζοντας άπταιστα και τα ελληνικά αλλά και τα σλαβονικά, μπόρεσε να ενώσει τις δύο κοινότητες σε μία, και έτσι ιδρύθηκε η Oρθόδοξη Εκκλησία του Αποστόλου Ανδρέα κάτω από την δικαιοδοσία της Αρχιεπισκοπής Θιυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Για τον π. Ιωάννη, η Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν αυτό που ο αγαπημένος του συγγραφέας C. S. Lewis (1898 – 1963, συγγραφέας του πολύ γνωστού «Χρονικού της Νάρνια») – ο οποίος ήταν επίσης απόφοιτος του Κολλεγίου του Χριστού στην Οξφόρδη – θα αποκαλούσε «γνήσιο, καθαυτό χριστιανισμό», ο οποίος υπερβαίνει τα εμπόδια της εθνικότητας και της γλώσσας και αγκαλιάζει όλους όσους θέλουν να γνωρίσουν και να ζήσουν τη χριστιανική ζωή, μετέχοντας στη δόξα και τη χαρά της Ανάστασης του Κυρίου. Αυτό ακριβώς βίωνε όποιος δρασκέλιζε το κατώφλι του σπιτιού του π. Ιωάννη στην οδό 23^Α George Square και κατέβαινε τα στενά σκαλιά που οδηγούσαν στο κατανυκτικό υπόγειο παρεκκλησιο του Αγίου Ανδρέα. Αυτά ακριβώς τα σκαλιά τα οποία είχα κατέβει και εγώ εκείνο του Οκτωβριανό απόγευμα Σαββάτου του 1989, μόλις πέντε χρόνια μετά από την άφιξη του π. Ιωάννη στην Ορθόδοξη Κοινότητα του Εδιμβούργου.
Για αυτόν ακριβώς το λόγο, ο π. Ιωάννης δεν αρκέστηκε μόνο στις ακολουθίες που τελούσε ανελλιπώς καθημερινά, πρωί και απόγευμα στο Εδιμβούργο, αλλά όργωσε στην κυριολεξία όλη την επικράτεια της Σκωτίας, τελώντας τη Θεία Λειτουργία όπου μάθαινε ότι υπήρχαν έστω και λίγοι πιστοί. Με αυτόν τον τρόπο σταδιακά ιδρύθηκαν 7 ακόμη ορθόδοξες κοινότητες – μικρές πνευματικές κυψέλες κάτω από την αγκαλιά της μητέρας κοινότητας του Εδιμβούργου και τις προσευχές του Γέροντά της. Καθιέρωσε παντού, όπου τελούνταν η Θεία Λειτουργία, τα αγγλικά ως κύρια λειτουργική γλώσσα (αφού αυτή ήταν η κοινή γλώσσα όλων) αλλά ταυτόχρονα χρησιμοποιούσε και τα ελληνικά και τα σλαβονικά από διάκριση και αγάπη προς τους Έλληνες και τους Ρώσους της Σκωτίας. Το μέτρο, η ταπείνωση και η διάκριση που τον χαρακτήριζαν σε όλα όσα έκανε, είχαν σαν αποτέλεσμα να χαίρει της εκτίμησης και του σεβασμού όλων όσων τον γνώριζαν, Ορθοδόξων και μη.

Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο Εδιμβούργο, τοποθετήθηκε υπεύθυνος ιερέας του Πανεπιστημίου για τους ορθόδοξους φοιτητές και παρέμεινε στη θέση αυτή μέχρι την κοίμησή του – ο μακροβιότερος πανεπιστημιακός ιερέας στην μέχρι τώρα ιστορία του Εδιμβούργου. Ήταν τόσο σημαντική η προσφορά του από αυτή τη θέση, που την ημέρα της εξοδίου ακολουθίας του, με εντολή του πρύτανη του Πανεπιστημίου, οι σημαίες της Σκωτίας σε όλα τα πανεπιστημιακά κτίρια παρέμειναν μεσίστιες.

Είχε ιδιαίτερη αγάπη για την ιστορία του χριστιανισμού των πρώτων αιώνων στη Σκωτία και προσπαθούσε να προβάλλει τους Αγίους αυτής της περιόδου, όπως τον Άγιο Κολούμπα (9/6) και τον Άγιο Κουθβέρτο (20/3), γιατί θεωρούσε πως αυτοί οι άγιοι ήταν οι ρίζες της Εκκλησίας της Σκωτίας και αυτοί θα αποτελούσαν και πάλι τον σύνδεσμο με την μητέρα Εκκλησία για τους σημερινούς Σκωτσέζους.
Ηταν πολύ αυστηρός και ασκητικός στη ζωή του, αλλά είχε τέτοια αγάπη και διάκριση που θα δοκίμαζε ό,τι του πρόσφερες στο πιάτο του. Ο π. William Gordon Reid, ο ιερέας της Επισκοπικής Εκκλησίας του Εδιμβούργου που δάνειζε στη ρωσόφωνη πρώτη ορθόδοξη κοινότητα το παρεκκλήσιο για λειτουργική χρήση, αναφέρει σε ένα κείμενο που έγραψε για τον π. Ιωάννη, όταν έμαθε το νέο της εκδημίας του, τα εξής:
«Συνήθιζε να τρώει μόνο ένα γεύμα την ημέρα και αυτό, για πολλά χρόνια, του το ετοίμαζε και το παρείχε η κυρία Pinhorne, μέλος της ενορίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ & Αγίων Πάντων της Επισκοπικής Εκκλησίας, η οποία πέθανε σε ηλικία 102 ετών. Ήταν πολύ αυστηρός στο φαγητό του, και θυμάμαι χαρακτηριστικά κάποια φορά την οικονόμο της κυρίας Pinhorne να του λέει: «υπάρχει ένα όριο στον αριθμό των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους μπορεί κανείς να μαγειρέψει τις φακές» (σημ. αυτό ήταν το συνηθισμένο φαγητό του, ένα πιάτο με ελάχιστες φακές).
Και συνεχίζει ο π. Reid: «Επειδή δάνειζα το παρεκκλήσιο της ενορίας μας στους Ρώσους, κάποια στιγμή με κάλεσε σε δείπνο μία Ρωσίδα κυρία, η οποία ήταν χήρα του Sir Edward Reid. Προσκεκλημένοι της ήταν επίσης και οι δύο Ορθόδοξοι ιερείς, π. Ιωάννης Sotnikov και π. Ιωάννης Maitland Moir. Ένα από τα πιάτα που μας σέρβιρε μου έχει μείνει αξέχαστο: ένα μεγάλο ασημένιο μπωλ με χαβιάρι από οξύρρυχγο Μπελούγκα (που ζει στην Κασπία Θάλασσα), το οποίο ήταν τοποθετημένο πάνω σε μία στρώση πάγου και συνοδευόταν από καυτό φρεσκοφρυγανισμένο ψωμί και εκλεκτή βότκα από τη Ρωσία. Η Lady Reid, ο π. Sotnikov και εγώ πέσαμε στην κυριολεξία με τα μούτρα στον εκλεκτό αυτό πιάτο γεμάτοι ευχαρίστηση, και όσο τα ποτήρια μας ξαναγέμιζαν με βότκα τόσο πιο μεγάλη ήταν η ευχαρίστησή μας. Ο π. Ιωάννης πήρε το μικρότερο κομμάτι χαβιάρι από το μπωλ και μία φέτα ψωμί και, καθώς κατάπινε μία γουλιά βότκα, ακούστηκε μόνο ένας πολύ μικρός στεναγμός. Δεν ήταν ο τύπος του ανθρώπου που έπινε μόνο τσάι, αλλά μάλλον θα προτιμούσε λίγο σέρυ και ένα κράκερ, από αυτά που γίνονται από αλεύρι και νερό μόνο.
Δεν αποχωριζόταν ποτέ το κομποσχοίνι του, όλη του η ζωή ήταν σαρκωμένη προσευχή για τον άλλο. Όποιο όνομα του έδιναν για να μνημονευτεί στην ακολουθία της προσκομιδής, το καταχωρούσε σε ένα από τα δύο μικροσκοπικά βιβλιαράκια στα οποία κατέγραφε τα ονόματα των ζωντανών και των κεκοιμημένων. Η προσκομιδή που έκανε κρατούσε πολλή ώρα. Κανένα όνομα στα βιβλιαράκια του δεν σβηνόταν ποτέ και όλα μνημονεύονταν σε κάθε Θεία Λειτουργία. Όταν κάποτε τον ρώτησα (αφελώς) τι γίνεται όταν κάποιος, που τον μνημόνευε ως ζωντανό, εν τω μεταξύ πεθάνει και εκείνος δεν το έχει μάθει ώστε να μεταφέρει το όνομά του στη λίστα με τους κεκοιμημένους, πήρα την προφανή απάντηση ότι εκείνος συνεχίζει να μνημονεύει όπως είναι γραμμένα τα ονόματα (εκτός αν κάποιος τον ενημέρωνε για κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο οπότε θα το άλλαζε) και τα υπόλοιπα τα γνώριζε ο Θεός! Φυσικά… τόσο απλό!
Η Ορθόδοξη Κοινότητα του Εδιμβούργου, κατά τη διάρκεια όλων αυτών των χρόνων, μεγάλωνε συνέχεια με ανθρώπους όλων των εθνικοτήτων αλλά και πολλούς γηγενείς για τους οποίους η Εκκλησία του Αγίου Ανδρέα γινόταν το σπίτι τους Η πόρτα του π. Ιωάννη ήταν ανοιχτή για όλους ανεξάρτητα από το τι ώρα ήταν και ο ίδιος χαρακτήριζε συχνά τον εαυτό του ως «ιερομόναχο της πόλης». Σύντομα αναγκάστηκε να μετακομίσει εκείνος στο μικρό υπόγειο (όπου βρισκόταν το πρώτο παρεκκλήσι) και να μετατρέψει το καθαυτό σπίτι του επάνω σε Ναό, ο οποίος είχε χωρητικότητα διπλάσια και πλέον. Σε λίγο, ούτε κι αυτή η λύση δεν θα εξυπηρετούσε την Κοινότητα του Αποστόλου Ανδρέα που αυξανόταν ραγδαία. Μετά από πολύ αγώνα και με τη βοήθεια πολλών φίλων της Κοινότητας, αγοράστηκε ένα παλιό σχολικό κτίριο στην καρδιά του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, το οποίο μετατράπηκε σε Ναό. Αυτός παραμένει μέχρι σήμερα ο ναός της Ορθόδοξης Κοινότητας του Εδιμβούργου.
Ο π. Ιωάννης έδινε σε όλους τα πάντα, ό,τι ο καθένας είχε ανάγκη: από τα υλικά (κληρονόμησε μία πολύ μεγάλη περιουσία από τους γονείς του και στο τέλος δεν είχε ούτε μία δεκάρα δική του), μέχρι τα ψυχικά και τα πνευματικά: αγάπη, σοφία, δύναμη, καρτερία, παρηγορία… Έγινε ο πνευματικός πατέρας πολλών ανθρώπων, όχι μόνο στη Σκωτία, αλλά και αλλού. Όταν ερχόταν στην Αθήνα μία φορά το χρόνο, πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευδαν στο σπίτι του καλού του φίλου, του γιατρού Αναστασίου Πλέτσα, για να εξομολογηθούν ή απλώς να πάρουν την ευχή του – ατέλειωτες ώρες από το πρωί ως το βράδυ.

Ο π. Ιωάννης κοιμήθηκε ειρηνικά στις 17 Απριλίου 2013, στο Βασιλικό Νοσοκομείο του Εδιμβούργου, περιστοιχισμένος από τα πνευματικά του παιδιά, τα οποία αποχαιρετούσε έναν έναν, δίνοντας σε όλους την ευχή του τις τελευταίες μέρες της επίγειας ζωής του που νοσηλευόταν μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Εκείνην ακριβώς την ημέρα της κοίμησής του, ένας ανώνυμος δωρητής είχε μόλις υπογράψει τη συμφωνία για την αγορά ενός μεγάλου παλιού ενοριακού ναού του Εδιμβούργου για να μεταφερθεί πλεόν η ορθόδοξη Κοινότητα σε ένα κανονικό και άνετο εκκλησιαστικό κτίριο – αυτό ήταν το όραμα του π. Ιωάννη όλα αυτά τα χρόνια.

Στο κείμενο που έγραψε για τον π. Ιωάννη, ο π. William Gordon Reid, ιερέας της Επισκοπικής Εκκλησίας που είχε δανείσει το παρεκκλήσιο της ενορίας του στην πρώτη ρωσική κοινότητα, καταλήγει λέγοντας: «Ήταν ένας πιστός και αφοσιωμένος ενοριακός ιερέας, ένας πολύ καλός φίλος και έμπιστος σύμβουλος για πολλούς ανθρώπους, και είμαι βέβαιος πως τώρα επιτέλους θα ακούσει το καλωσόρισμα του Κυρίου: ”Εύ, δούλε αγαθέ και πιστέ. Επί ολίγα ής πιστός, επί πολλών σε καταστήσω. Είσελθε εις την χαράν του Κυρίου σου” (Ματθ. 25:21)». Ή, όπως πολύ όμορφα είπε η Milja Radovic από τη Σερβία «Χάσαμε τον άνθρωπο που αγαπούσαμε και κερδίσαμε έναν άγγελο!».
Κείμενο: π. Δημήτριος Ι. Μαρούλης