Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Γραβανός

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Γραβανὸς (22 Ἀπριλίου) ἀνῆκε στὸ κίνημα τῶν Κολλυβάδων. «Κολλυβάδες», ἀποκαλοῦνταν εἰρωνικὰ κάποιοι ἁγιορεῖτες μοναχοί, οἱ ὁποῖοι ἐπέμεναν ὅτι τὰ μνημόσυνα δὲν πρέπει νὰ τελοῦνται Κυριακή, γιατὶ ἔτσι καταλύεται ὁ ἀναστάσιμος χαρακτήρας τῆς ἡμέρας, ἀλλὰ Σάββατο. Μέλη τοῦ παραδοσιακοῦ αὐτοῦ κινήματος ἐκδιώχθηκαν ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ ἔφθασαν στὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος, μαζὶ μὲ ἄλλους πατέρες ἔφθασε στὴν Πάτμο καὶ ἀργότερα πέρασε στοὺς Λειψούς, ὅπου ἔκτισε ἐρημητήριο πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου. Ἐξαιτίας τῶν πειρατικῶν ἐπιδρομῶν, ἀναγκάσθηκε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ νησὶ καὶ ἐπέστρεψε στὴν Πάτμο, ὅπου συνάντησε τὸν Ἅγιο Μακάριο Νοταρᾶ, ὁ ὁποῖος ἀσκοῦνταν στὸ Κάθισμα τῶν Ἁγίων Πάντων ποὺ εἶχε ἰδρύσει στὸ λόφο τῆς Κουμάνας. Παρέμεινε μαζί του γιὰ λίγο καὶ ἔπειτα πῆγε σὲ ἄλλο μέρος τοῦ νησιοῦ στὴν περιοχὴ Γραβᾶ, ὅπου ἐγκαταστάθηκε.
Τὰ χαρίσματά του γρήγορα τὸν ἔκαναν γνωστὸ ὡς πνευματικό, ἐνῶ ὑπάρχει παράδοση, ὅτι κάποια στιγμὴ τὸν ἐπισκέφθηκε ὁ ἴδιος ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ἀργότερα ἔφυγε γιὰ τὴν Ἰκαρία, ὅπου ἐκοιμήθη τὸ ἔτος 1812.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΓΡΑΒΑΝΟΥ

Ἦχος α΄

Τῆς Νισύρου τὸν γόνον, καὶ τῆς Πάτμου κοσμήτορα, τὸν ἐν μονασταῖς γνωρισθέντα, ἐν ὑστέροις ἐπίσημον, Γρηγόριον ὑμνήσωμεν πιστοί, ὡς θεῖον μυστοπόλον ἀρετῶν, καὶ θεόπνουν εὐσεβείας ὑφηγητὴν, βοῶντες ἐν κατανύξει. Δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ,
δόξα τῷ σὲ θαυμαστώσαντι, δόξα τῷ χορηγούντι διὰ σοῦ, χάριν ἡμῖν καὶ ἔλεος.