ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΟΝΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Οι συνεχιστές του έργου των Αποστόλων είναι οι Πατέρες της Εκκλησίας, οι οποίοι με το βίο τους και τα συγγράμματα τους αφήνουν στις επόμενες γενιές πνευματική παρακαταθήκη. Αυτοί εμφορούνται από το Άγιο Πνεύμα αφού με την ανιδιοτελή αγάπη προς τον άνθρωπο και το Θεό έφτασαν σε υψηλές βαθμίδες εμπειρίας της θεοποιού ακτίστου Χάριτος.
Η ιερά Παράδοσή της Ορθοδόξου Εκκλησίας βασίζεται τόσο στις αυθεντικές δογματικές αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, όσο και στα συγγράμματα των Πατέρων. Φύλακας της Ιεράς Παράδοσης είναι η Εκκλησία. Σκοπός της Ιεράς Παράδοσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η θεραπεία και η ανακαίνιση της αμαρτωλής ψυχής του εκπεσόντα ανθρώπου. Για τον λόγο αυτό, τα Μυστήρια έχουν τον ιαματικό χαρακτήρα που χρειάζεται. Η Εκκλησία, είναι ο θεανθρώπινος οργανισμός που δημιούργησε την Πατερική Παράδοση, η οποία έχει διαχρονικό και δυναμικό χαρακτήρα και η οποία συνεχίζεται με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος έως την συντέλεια των αιώνων.
Η Παράδοση, είναι εξαρχής μία, ολοκληρωμένη και πλήρης, επειδή παραδίδεται από τον Κύριο στους αποστόλους και από αυτούς στους Πατέρες, οι οποίοι την διαφυλάττουν εν Αγίω Πνεύματι και όταν υφίσταται ανάγκη, την εκθέτουν προς οικοδομή του σώματος της Εκκλησίας. Η βίωση αυτή παραπέμπει στην εμπειρία των ίδιων των αποστόλων οι οποίοι ψηλάφισαν, άκουσαν, είδαν, γεύτηκαν την πραγματικότητα του εναθρωπήσαντος Υιού του Θεού στους ανθρώπους. Έτσι παραδίνεται από γενιά σε γενιά το γεγονός, το οποίο παραμένει ζωντανό και ισχύον.
Κατά τον Αθανάσιο τον Πάριο, στο έργο του «Περί Παραδόσεως», το οποίο εκδόθηκε από τον Π. Πάσχο, η Παράδοση «ἰδιάζει μόνῃ τῇ Ἐκκλησίᾳ», δηλ. περιορίζεται στήν «ἐκκλησιαστικήν παράδοσιν». Επιδίωξη του Παρίου είναι να διδάξει την αλήθεια, στηριζόμενος κυρίως στα πατερικά κείμενα, ότι αυτήν την άγραφη Παράδοση «ἴσα τῆς γεγραμμένης ὀφείλομεν φυλάττειν». Ο Πάριος στο «Περί Παραδόσεως» έργο επικεντρώνεται σε δύο μεγάλα θέματα του 18ου αι., στο «Περί της συχνής θείας Μεταλήψεως» και στο «Περί των Κολλυβαδικών ερίδων», ενώ στο έργο του Επιτομή σημειώνει άλλα δύο Κολλυβαδικά θέματα,
«τό μή νεκρολογεῖν ἐν Κυριακῇ» και «τό μή κλίνειν γόνυ ἐν Κυριακῇ».
Η περίοδος της μακρόχρονης δουλειας που περνούσε το Γένος ήταν μια επώδυνη κοινωνική, ηθική και πνευματική δοκιμασία. Το δεύτερο μισό του 18ου αι. αρχίζει να εμφανίζεται το Κολλυβαδικό κίνημα, το οποίο διέθετε μια πρωτοφανή δυναμική με κύριους εκφραστές τους˙ Μακάριο Νοταρά, Νικόδημο Αγιορείτη, Αθανάσιο Πάριο, Νεόφυτο Καυσοκαλυβίτη, Χριστόφορο Προδρομίτη, Ιάκωβο Πελοποννήσιο, Παΐσιο Καλλιγράφο, κ.ά.
Ο Αθανάσιος Πάριος με τον βίο και τα συγγράμματα του αποτελεί άξιο συνεχιστή της Ορθόδοξης Πατερικής Παράδοσης. Υπερασπίζεται διακαώς τα ιερά δόγματα και τους κανόνες της Εκκλησίας και αντιτίθεται στα δυτικά ρεύματα του Υλισμού και του Διαφωτισμού. Εργάζεται διαρκώς για την πνευματική του προκοπή έχοντας στην ζωή του αναπόσπαστα ενωμένα μεταξύ τους το ορθόδοξο δόγμα και το ορθόδοξο ήθος˙ «εἰ οὖν κατά τόν Ἀπόστολον ἀναγκαῖοι εἰσι τῇ ἐκκλησίᾳ οἱ διδάσκαλοι, ἵνα τά πρός οἰκοδομήν διδάσκωσι τούς πιστούς, ἄρα ἀναγκαία ἁπλῶς ἡ θεολογία τῇ ἐκκλησίᾳ˙ τί γάρ ἄλλο ἡ τῶν έναντι των νεοτεριστικών θέσεων των Διαφωτιστών με τις αθεϊστικές ιδέες και τον «ευσεβισμό», τα οποία καταπολέμησε με παρρησία, ώστε να προφυλάξει τους Ορθοδόξους από τον εκδυτικισμό και την αλλοτρίωση. Ο Πάριος επιχειρεί να αναχαιτίσει την ροή των νέων ιδεών από την αποχριστιανισμένη Δύση στην χριστιανική Ανατολή, ιδιαίτερα με τα έργα του α). Χριστιανική Απολογία, το οποίο το έγραψε και το εξέδωσε ύστερα από παράκληση του πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, στο οποίο και διαβάζουμε «Ζείλῳ θείῳ κινούμενος διά νά προξενήσω κάποιαν ὠφέλειαν εἰς τούς ἀδελφούς μου Χριστιανούς σύνθεσα τό βραχύ τοῦτο βιβλιάριον κατά τῶν ἀθεωτάτων Λιβερτίνων (Φιλελευθέρων) τρόπον τινά ὡσάν ἕνα προφυλακτικόν ἰατρικόν, εἰς ἐκείνους πού θείῳ ἐλέει ἀκόμα δέν ἔσχον τό βολταιρικόν φαρμάκι» καί β) Ἀντιφώνησις, το οποίο έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ἀντιφώνησις πρός τόν παράλογο ζῆλον τῶν ἀπό τῆς Εὐρώπης ἐρχομένων φιλοσόφων δεικνύουσα ποία εἶναι ἡ ὄντως καί ἀληθινή Φιλοσοφία. Τούτοις προσετέθει καί παραίνεσις ὠφελιμωτάτη πρός τούς ἀδεώς πέμποντας τους υἱούς των εἰς τήν Εὐρώπην χάριν πραγματείας».
Γενικά το συγγραφικό έργο του Αθανάσιου Πάριου είναι μια θεολογική προσφορά στα σκοτεινά χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ο πρωτοπρεσβύτερος καθηγητής Θεόδωρος Ζήσης το κατατάσσει σε τρεις θεολογικούς τομείς .
α)Στον Απολογητικό τομέα στον οποίο ο άγιος αποκρούει τις κατηγορίες και τις αμφισβητήσεις κατά της Θεότητας του Χριστού. Επιπλέον τα συγγράμματα του κατά του Διαφωτισμού αντικρούουν τις κατηγορίες των άθεων εναντίον του κλήρου, των μοναχών και της Ορθόδοξης Πατερικής Παράδοσης.
β)Στον Δογματικό και Αντιαιρετικό τομέα ο Αθανάσιος Πάριος αντιτίθεται στον Πάπα και την αιρετική διδασκαλία του προβάλλοντας τους αγώνες και τη διδασκαλία των Αγίων Γρηγορίου Παλαμά και Μάρκου Ευγενικού.
γ) Στον Αγιολογικό και Λειτουργικό τομέα προβάλλει βίους αγίων και συνθέτει ακολουθίες. Εξηγεί και ερμηνεύει λειτουργικά και κανονικά ζητήματα.
Η εργασία χωρίζεται σε τρία κεφάλαια.
Η ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΣΤΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΙΟΥ
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
που υποβλήθηκε στο Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τομέας Αγίας Γραφής και Πατερικής Γραμματείας
Σύμβουλος Καθηγήτρια
Άννα Καραμανίδου
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2011
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου