Οἱ παλαιοί μοναχικοί κανονισμοί. Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε

Οἱ παλαιοί μοναχικοί κανονισμοί

Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε

Ὁ μοναχισμός εἶναι ἀρχαῖος, ὅπως καί ἡ Ἐκκλησία καί ἔχει τόν ἴδιο Θεμελιωτή, τόν Κύριο καί Σωτῆρα μας Ἰησοῦ Χριστό. Ἀκολουθώντας τά ἴχνη τοῦ θείου Θεμελιωτοῦ, τήν πτωχεία Του, ἀφοῦ ἐπτώχευσε γιά ἐμᾶς (Β΄Κορ.8,9), τήν τελεία ὑπακοή Του στόν Οὐράνιο Πατέρα (Φιλιπ.2,8) καί τήν ἁγιότητα τῆς ζωῆς Του, ἔγιναν καί γιά ἐμᾶς οἱ βασικοί νόμοι οἱ τρεῖς μεγάλες ὑποσχέσεις μας ἐνώπιόν Του.
Κάποτε, μέ τήν ἐξάπλωσι τῆς Ἐκκλησίας, ὁ μοναχισμός ἔγινε ἕνας μόνιμος πνευματικός θεσμός καί ἀναγκαῖος γιά τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποίαν ὑπηρέτησε μέ τόση ἀφοσίωσι καί ἐμπειρία, ὥστε τοῦ ἔδωσε καί τό πηδάλιο νά τήν κυβερνᾶ καί τήν κατηύθυνε ὁ μοναχισμός (ἐκπρόσωποί του) μέ ἱκανότητα παρά ἀπό τόν ὅποιονδήποτε.
Ὁ ρουμανικός μοναχισμός μπορεῖ νά ὑπερηφανεύεται λόγῳ τῆς ἀρχαιότητος καί τῆς ἐκπροσωπήσεώς του ἀπό τούς ἁγίους Ἰωάννη τόν Κασσιανό, τόν Γερμανό, τόν Διονύσιο τόν ταπεινό καί ἀπό πλῆθος ἐναρέτων μοναχῶν καί ἱεραρχῶν, οἱ ὁποῖοι διά μέσου τῶν αἰώνων ἦταν μία ἄσβεστη κανδήλα προσευχῆς πρός τόν Θεό, ὑπόδειγμα ἁγιότητος καί πνευματικῆς καθοδηγήσεως τῶν λαῶν σέ πικράς περιόδους.
Γι᾿ αὐτό, ἡ ἀθεϊστική ἐξουσία, ἄφησε λυπηρές ἀναμνήσεις στόν αἰῶνα μας, μέ τό νά προκαλεῖ πόλεμο ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του, ἔχοντας πρωταρχικό στόχο τόν μοναχισμό.
Τοῦ κατέσχεσε τά ὑλικά ἀγαθά του, ἄδειασε τά μοναστήρια ἀπό τούς μοναχούς,, τούς ὁποίους συνέλαβε καί τούς ἐξεδίωξε καί ἐμπόδισε ὅσους ἐπιθυμοῦσαν νά εἰσέλθουν γιά μοναχοί στά μοναστήρια.
Ἀκόμη περισσότερο ἐπεδίωξε νά ἐξευτελίση τόν μοναχισμό μπροστά στά μάτια τοῦ λαοῦ, πού εἶχε πάντοτε εὐλάβεια στό σχῆμα τῶν μοναχῶν, καταστρέφοντας ἔτσι τήν παραδοσιακή τάξι τοῦ μοναχισμοῦ. Ἀπηγόρευσε τίς νυκτερινές ἀκολουθίες τῶν μονῶν, εἰσήγαγε τήν κατάλυσι κρέατος στό πρόγραμμα τροφοδοσίας τῶν μοναχῶν, εἰσήγαγε γυναῖκες στά ἡγουμενεῖα καί στά μαγειρεῖα τῶν ἀνδρικῶν μονῶν καί ἄλλες καταλυτικές ἀποφάσεις.
Μετά τήν πτῶσι τοῦ Καθεστῶτος καί τήν νέα ἀλλαγή τό 1989, οἱ ἐπιθυμοῦντες τόν μοναχικό βίο, χωρίς πλέον κάποιο ἐμπόδιο, εὑρῆκαν τά μοναστήρια χωρίς πνευματικούς Πατέρες, χωρίς ἐναρέτους γέροντας, γιά νά τούς συμβουλεύσουν. Ἀπό ἐδῶ ξεκινᾶ ἡ ἐπωδός πού ἀκοῦμε συχνά παντοῦ στά μοναστήρια μας: Ὑπάρχει ἀνάγκη ἀπό Πνευματικούς, ἀνάγκη ἀπό ἡγουμένους καί Πνευματικούς πατέρας!
Ὁ Καλός Θεός ὅμως, ὁ Ὁποῖος ὑπομένει τά πάντα καί τά τακτοποιεῖ μόνο καί μόνο γιά τό καλό καί τήν σωτηρία μας ἑτοίμασε διέξοδο ἀπ᾿ αὐτή τήν κατάστασι.
Ἔγινε μεγάλο θαῦμα. Ὁ Θεός ἔβαλε τούς ἀπίστους νά ἐπισκευάζουν καί ἀνακαινίζουν τίς ἐκκλησίες τῶν μοναστηριῶν μας καί νά κτίζουν  νέες πτέρυγες, ἔτσι ὥστε, ὅταν ἦλθαν οἱ νέοι γιά μοναχοί, νά μήν ἀσχολοῦνται μέ οἰκοδομικές ἐργασίες καί ἐπισκευές, ἀλλά νά ἐπικεντρώνουν τό ἐνδιαφέρον τους στά πνευματικά τους ἔργα. Γιατί ἔκαναν αὐτό τό ἔργο οἱ κομμουνιστές;  Διά νά μή χάσουν τόν τουρισμό ἀπό τήν Χώρα μας καί νά μή κατακριθοῦν ἀπό τά ἄλλα ἔθνη ὡς ἀνατροπεῖς τῆς ἐθνικῆς τάξεως.
Κατόπιν ἀφυπνίσθηκε στίς ψυχές τοῦ λαοῦ, πού τόσο εἶχε δοκιμασθῆ ἀπό τίς προηγούμενες συμφορές, ἡ πεῖνα καί ἡ δίψα γιά πνευματική τροφή, ἀπό τήν ὁποίαν εἶχε μεγάλη ἔλλειψι ἐκείνη ἡ ἐποχή. Ἔτσι, πνευματικά συγγράμματα, τά ὁποῖα ἦταν κλειδωμένα στίς βιβιοθῆκες τῶν μοναστηριῶν, ἐπανεκδόθηκαν σέ πόλεις καί χωριά μέ ὡραία δερμάτινη χειροποίητη ἐπένδυσι ὄχι μόνο ἀπό μοναχούς, ἀλλά καί ἀπό λαϊκούς εὐλαβεῖς χριστιανούς.
Ἔτσι: οἱ Βίοι τῶν Ἁγίων, τά Γεροντικά, ἡ Φιλοκαλία, τό Λαυσαϊκό, ὁ Εὐεργετινός, οἱ κατηχήσεις τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου καί πολλά ἄλλα δυσεύρετα καί παλαιότερα ἀναγνωσθέντα, τώρα ἔγιναν κτῆμα ὅλων τῶν μοναχῶν καί τῶν χριστιανῶν, μέ τά ὁποῖα γεμίζουν τίς πνευματικές τους μπαταρίες.
Μαζί μέ τά ψυχωφελῆ συγγράμματα, ἐκτυπώθηκαν καί Κανονισμοί γιά τά κοινόβια Μοναστήρια: Οἱ ἀσκητικοί Κανόνες τοῦ ἁγίου Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, οἱ Λόγοι τοῦ ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου καί τώρα χαιρόμεθα μέ τήν ἔκδοσι τῶν παλαιῶν ἀσκητικῶν κανονισμῶν τῆς μοναχικῆς ζωῆς, πού ἐξεδόθησαν παλαιά τό 1929 στό μοναστήρι Dobrusa τῆς Βεσσαραβίας, ὅπου περιέχονται οἱ παλαιοί μοναχικοί Κανόνες: τοῦ ἁγίου Παχωμίου, τοῦ Βασιλείου τοῦ Μεγάλου, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Κασσιανοῦ καί τοῦ ἁγίου Βενεδίκτου.
Διαβάζοντας αὐτούς τούς Κανονισμούς οἱ ἡγούμενοι, ἀλλά καί οἱ μοναχοί, θά ἰδοῦν τήν ἀληθινή εἰκόνα τῆς μοναχικῆς ζωῆς, τούς κανόνες διά τῶν ὁποίων ποδηγετήθηκε ἡ μοναχική ζωή καί οἱ ὁποῖοι, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μέ ἐπιμονή καί ὑπομονή, θά ἠμπορέσουν νά ὁδηγήσουν τίς κοινοβιακές ἀδελφότητες στήν φυσική ὁδό, πού εἶναι ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ στίς ἅγιες ἐκκλησίες καί ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου.
Θά ἠμποροῦσε κάποιος νά ἐρωτήση, μήπως αὐτοί οἱ παλαιοί Κανονισμοί καί πνευματικά συγγράμματα εἶναι πολύ αὐστηρά γιά μιά κοινωνία ἔτσι ὅπως ἔχει διαμορφωθῆ στούς καιρούς μας; Ἡ ἀλήθεια γράφεται παρακάτω καί δέν ἠμποροῦμε ν᾿ ἀμφιβάλλουμε.
-Ὁ πόθος τοῦ ἀνθρώπου γιά τό καλό, γιά τήν τελειότητα, γιά τήν ἁγιότητα εἶναι τόσο παλαιά, ὅσο καί ὁ κόσμος.
-Ἡ μάχη ἐναντίον τοῦ κακοῦ καί τῆς ἁμαρτίας γινόταν πάντοτε καί πολύ περισσότερο στόν καιρό μας.
-Αὐτά τά ἔργα γίνονται κατ᾿ ἐξοχήν ἀπό τούς μοναχούς, τόν ὁποῖον διδάσκουν καί ἐμπνέουν τά παραδείγματα καί οἱ διδασκαλίες τῶν προγόνων καί ἐναρέτων ἀσκητῶν τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Γι᾿ αὐτό γιά τήν ἀναδιοργάνωσι ὁ σημερινός μοναχισμός, ἐπιβάλλεται νά ἐπιστρέψη στούς Κανονισμούς καί τίς παλαιές του παραδόσεις, στήν μοναχική ζωή τοῦ Πνεύματος. Ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμός ἐπεβλήθηκε καί ἀναγνωρίσθηκε μέσα σέ μία περίοδο ἱστορίας πλέον τῶν χιλίων χρόνων καί πρέπει νά διατηρήση τό βάθος του καί τήν μορφή του, ἔτσι ὅπως τήν εἶχε παραλάβει ἀπό τό παρελθόν διά μέσου τῶν αἰώνων ἀπό τούς σοφούς ἐκπροσώπους τῆς μοναχικῆς ἐμπειρίας. Ἐάν, ἔτσι ἀντικρύζει τό μέλλον ὁ μοναχισμός, θά ἠμπορέση νά παραμείνη ὄχι μόνον στή γραμμή τῆς ἱστορίας, ἀλλά καί θά συνεχίση νά εἶναι ἕνας ἀπό τούς πλέον χαρακτηριστικούς θεσμούς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί μία ἀπό τίς πιό μεγάλες δυνατότητες ἀνθήσεως καί ἐνισχύσεως τῆς πνευματικῆς ζωῆς στόν κόσμο καί παντοῦ.

 ***

Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη.