Για τον Γέροντα Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη

του Γεωργίου Γ. Σπανού

 

Με αφορμή την πρόσφατη αναγνώριση και Αγιοκατάταξη του Οσίου Γέροντος ημών Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου, θεωρώ επίκαιρο και ωφέλιμο για όλους να καταθέσω και να προσθέσω κι εγώ ένα μικρό λιθαράκι μαρτυρίας, ανάμεσα σε χιλιάδες άλλους ανθρώπους που τον γνώρισαν και τον συναναστράφηκαν.

 

Το 1991, λίγο καιρό μόλις πριν επιλέξει να φύγει ο Γέροντας για το Άγιο Όρος όπου και εκοιμήθη οσιακά, άρπαξα μια ευκαιρία που μου δόθηκε και επισκέφτηκα το Ησυχαστήριο του στον Ωρωπό αν και δεν έτρεφα πολλές ελπίδες ότι θα τον έβλεπα έστω και λίγο, γιατί είχα ακούσει επανειλημμένως στο παρελθόν για τις ορδές των προσκυνητών που επιζητούσαν να τον δουν – αλλά συνήθως ο Θεός μου έκανε το χατίρι σε τέτοιες περιπτώσεις. Φτάνοντας διαπίστωσα με έκπληξη ότι δεν είχε πολύ κόσμο, ίσως ήταν όλοι κι όλοι, 15-20 άνθρωποι. Έπαιζε ρόλο, προφανώς, οι αποθαρρύνσεις των μοναχών ότι ο Γέροντας δεν βλέπει κόσμο λόγω των βαριών του ασθενειών του. Για το ίδιο μας προϊδέασαν, άλλωστε, και μόλις συγκεντρωθήκαμε σε ένα χώρο σαν αρχονταρίκι. Εκεί, περιμέναμε περίπου μισή ώρα ώσπου μία εκ των μοναχών μας είπε ότι ο Γέροντας είχε λίγο κουράγιο να δει όσους ήταν εκεί για λίγο, δίνοντας όμως έμφαση παρακλητικά στο ‘λίγο’. 

 

Θυμάμαι ότι μπαίναμε ανά ομάδες των 4-5 ανθρώπων στο κελί του και εγώ τραβήχτηκα ώστε να μπω με τους τελευταίους γιατί δεν είχα λόγο να βιαστώ. Πράγματι, όταν ήρθε η σειρά μας μπήκα και πήγα πίσω-πίσω ώστε να κερδίσω λίγο χρόνο παραπάνω για να παρατηρήσω τον άνθρωπο αυτόν που δεν ήταν φαινομενικά άγιος αλλά αποτελούσε μαζί και με άλλους, φαινόμενο αγιότητας των καιρών μας. Ήταν πραγματικά καταβεβλημένος προφανώς απ’ τους συσσωρευμένους ασκητικούς αγώνες της ζωής του και απ’ τις πολύ σοβαρές ασθένειες που τον βασάνιζαν χρόνια σαν τους δήμιους των παλαιών μαρτύρων και τώρα είχαν φτάσει στο αποκορύφωμα τους, έτοιμες σε λίγο καιρό να μεταβληθούν σε στεφάνια υπομονής. Συν τοις άλλοις, ήταν τυφλός, αλλά αυτή του η αδυναμία ίσως να ήταν η μικρότερη απ’ όλες για εκείνον, που δεν του έλειψε ποτέ η διορατικότητα και η προορατικότητα, σε βαθμό μάλιστα που δεν συναντάται εύκολα ακόμα και σε μεγάλους Αγίους του Συναξαριστή. Άλλωστε, ο άνθρωπος αυτός του Θεού (όλοι του Θεού είμαστε απλά δεν θέλουμε να είμαστε τόσο κοντά Του) διατήρησε τον εαυτό του τόσο καθαρό από νεανικής ηλικίας, που ο Θεός απλόχερα του χάρισε από νωρίς, ως αντίδωρο της αφοσίωσης του, χαρίσματα που συνδέονται με την ‘όραση’. 

 

Το προορατικό και διορατικό χάρισμα του Γέροντος Πορφυρίου δεν περιοριζόταν και δεν εγκλωβιζόταν στον χωρόχρονο• μεταφερόταν πνευματικά όχι μόνο στο παρελθόν και το μέλλον, ενώ βρισκόταν σωματικά στο παρόν αλλά και σε άλλα γεωγραφικά μήκη και πλάτη της Γης, περιγράφοντας, προβλέποντας και επεμβαίνοντας σε καταστάσεις με αυτοσκοπό πάντα το όφελος μίας ψυχής που είχε την ανάγκη της βοήθειας του. Άνθρωποι σαν τον Γέροντα Πορφύριο, μπορούν σε δευτερόλεπτα να δουν μέσα σου και να σου πουν τις ρίζες των καλών και των κακών συνηθειών σου απ’ το παρελθόν και να σου ξεδιαλύνουν τα κουβάρια που έχεις δημιουργήσει μέσα σου θελημένα ή άθελα. Έχοντας ήδη πολύτιμες εμπειρίες με το Γέροντα Παΐσιο, κατάλαβα ότι αντίκρυζα έναν όμοιο του.

Δεν θα ήταν άσκοπο να ακριβολογήσουμε, σημειώνοντας ότι στην ουσία το χάρισμα τέτοιων αγίων ανθρώπων είναι αυτό της τηλε-όρασης. Να βλέπουν μπροστά τους, απ’ όπου βρίσκονται, εκείνα που θα τους χρησιμεύσουν στο να βοηθήσουν σωστά και εποικοδομητικά τους άλλους. Ίσως γι’ αυτό και ο Γέροντας Παΐσιος, όταν του δινόταν η αφορμή έλεγε, ταπεινώνοντας τον εαυτό του και χαριτολογώντας, πως ο Γ. Πορφύριος δεν είχε «ασπρόμαυρη τηλεόραση» όπως ο ίδιος αλλά «έγχρωμη». 

 

Ελάχιστη επιβεβαίωση των ανωτέρω και η δική μου σύντομη εμπειρία. Εντός του κελιού του, λοιπόν, βρισκόταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του καταπονημένος και με επιδέσμους στα χέρια λόγω κάποιου δερματικού εκζέματος. Ο τοίχος ήταν στολισμένος με εικόνες, φυσικά, κρεμασμένα ριχτάρια προφανώς για το κρύο και μία συσκευή τηλεφώνου βιδωμένη έτσι ώστε να είναι κοντά του και να την ανοίγει με ανοιχτή ακρόαση για τηλεφωνήματα ανάγκης (που δεχόταν). Την ώρα που οι δυο-τρεις εναπομείναντες έπαιρναν την ευχή του γονατίζοντας για να ασπαστούν το χέρι του, να πουν λίγες κουβέντες μαζί του και να προχωρήσουν προς την πόρτα, χτύπησε το τηλέφωνο. Ο Γέροντας ή κάποια μοναχή, δεν θυμάμαι, πάτησαν το κουμπάκι. Μόλις άνοιξε η γραμμή, μίλησε πρώτος εκείνος που είχε καλέσει με λίγο άγχος και χαρά:

– Τον Γ. Πορφύριο παρακαλώ;

– Εγώ είμαι, ποιος είναι; απάντησε με την γερασμένη, τρεμάμενη και λεπτεπίλεπτη φωνή του.

– Γέροντα, λέγομαι….. Σας παίρνω απ’ την Ιταλία που είμαι φοιτητής Ιατρικής εδώ, είπε ο καλών που προφανώς επικοινωνούσε πρώτη φορά με τον Γέροντα.

– Μπράβο καλό μου παιδί, τι θα ήθελες;

– Ξέρετε Γέροντα, δίνω εξετάσεις εδώ αύριο και μεθαύριο και πήρα να ζητήσω την ευχή σας γιατί ένα μάθημα είναι πάρα πολύ δύσκολο, μεταξύ άλλων, και φοβάμαι μήπως δεν πάω καλά, ανέλυσε ο φοιτητής και ο νους μου πήγε στην Ανατομία γιατί ένας επιστήθιος φίλος μου ήταν τότε κι εκείνος φοιτητής Ιατρικής στην Ιταλία και μου είχε περιγράψει αρκετές φορές τις δυσκολίες εκεί με τα μαθήματα και τη γλώσσα.

– Ανατομία ε; του είπε ο γέροντας

– Εεε… ναι, απάντησε ο φοιτητής λίγο έκπληκτος

– Ναι αλλά… καλές είναι οι ευχές και οι προσευχές βρε παιδάκι μου, αλλά άμα δε διαβάσεις κι εσύ πώς θα γίνει; Αφού δε έχεις διαβάσει όπως έπρεπε για την Ανατομία, που είναι και η πιο δύσκολη, παίρνεις τώρα τελευταία στιγμή να ζητήσεις προσευχή; του είπε ο Γέροντας, σαν να ήξερε από πρώτο χέρι τι διάβασμα είχε κάνει ακριβώς το παιδί αυτό και για ποιο μάθημα. 

– Εεε…ξέρετε Γέροντα…εγώ…δεν….κατάφερα να…

– Άκου, εγώ θα προσευχηθώ να σε φωτίσει ο Θεός να θέλεις και να μπορείς να διαβάζεις εγκαίρως και προσηλωμένα άλλη φορά ώστε να τα πηγαίνεις καλά. Σύμφωνοι; Τώρα, μέχρι αύριο κάνε ότι μπορείς στον χρόνο που σου απομένει και…τι να σου πω βρε παιδί μου…

– Σύμφωνοι Γέροντα, ευχαριστώ πολύ την ευχή σας.

– Ο Θεός να σ’ ευλογεί και να σε φωτίζει να προετοιμάζεσαι σωστά για όλες τις εξετάσεις της ζωής!

 

Εκεί τελείωσε το σύντομο αυτό τηλεφώνημα που ωφέλησε σε δευτερόλεπτα όλους  όσους ήμασταν παρόν με το δίδαγμα «να προετοιμαζόμαστε σωστά κι εγκαίρως για όλες τις εξετάσεις της ζωής». Έτσι απλά, με την λεπτή και γλυκιά φωνή του, σαν να ήταν συγκάτοικος του φοιτητή εκείνου με αφορμή το μάθημα του, έδωσε σε όλους ένα ευθές μάθημα για όλη μας τη ζωή. Προχώρησα, γονάτισα πήρα κι εγώ την ευχή του μη θέλοντας να πω τίποτε και τον κουράσω άλλο κι έφυγα σιγά-σιγά ωφελημένος και αισθανόμενος την ενέργεια της ευχής του.

Ο Γέροντας Πορφύριος ξεκίνησε με όνειρο να ζήσει στην έρημο των Καυσοκαλυβίων του Αγίου Όρους, ο Θεός όμως, για χάρη αμέτρητων ανθρώπων που τελικά τον γνώρισαν, βρέθηκε να διακονεί στο κέντρο της ερήμου της κατοχικής και μεταπολεμικής Αθήνας, στην Πολυκλινική της Ομόνοιας.

 

Δεν είναι τυχαίο που πολλές και τρανταχτές μαρτυρίες για το θαυμαστό βίο του έχουν καταγραφεί από γιατρούς που τον περιέβαλαν και στους οποίους εκείνος έδινε πολλές φορές, παρότι αγράμματος κατά κόσμον, ιατρικές συμβουλές για πολύπλοκες περιπτώσεις με το χάρισμα της διορατικότητας του, όταν εκείνοι έφταναν στα όρια της επιστημοσύνης τους. Ένας απ’ τους κύριους βιογράφους του, μάλιστα, είναι και θεράπων γιατρός του, μακαριστός Επιτ. Καθηγητής Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γεώργιος Παπαζάχος, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του μετά το 1991 στο να μιλάει για τον Γέροντα Πορφύριο και έχουν καταγραφεί συγκλονιστικές ομιλίες και δημοσιεύσεις του, τις οποίες παροτρύνω τους πάντες να τις βρουν στο διαδίκτυο ή σε βιβλιοπωλεία (ενδεικτικά δείτε εδώ http://www.porphyrios.net/?page_id=974).

 

Ο Γέροντας Πορφύριος δεν ανακηρύχθηκε αυθαίρετα Άγιος (όπως κάνουν οι Παπικοί) αλλά αναγνωρίστηκε επίσημα και αγιοκατατάχτηκε τυπικά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο λίγες ημέρες πριν, ώστε να ενταχτεί στη λειτουργική ζωή της στρατευόμενης Εκκλησίας. Μετά από μόλις 22 χρόνια η Εκκλησία επισημοποιεί την ευρύτατη παραδοχή, ετυμηγορία και μαρτυρία των μελών της σε όλο τον κόσμο περί της αγιότητας και θαυματουργίας του οσίου αυτού Ιερομονάχου.

 

Τολμώ να πω μετά βεβαιότητας ότι το ίδιο θα γίνει, εν ευθέτω χρόνο (για κάποιους  συντομότερα), και με τους άλλους μεγάλους αγίους του καιρού μας, τον Γ. Ιάκωβο Τσαλίκη της Εύβοιας, τον Γ. Παΐσιο, τον Γ. Εφραίμ τον Κατουνακιώτη, τον Γ. Σοφρώνιο του Έσσεξ, τον Γ. Αμβρόσιο Λάζαρη κ.α. για τη θαυμαστή ζωή των οποίων βοούν και οι πέτρες. Οι άνθρωποι αυτοί με τη ζωή τους πριν και μετά το θάνατο τους, απέδειξαν ότι κατόρθωσαν στο «αιώνα τούτο τον απατεώνα» να φτάσουν στην κάθαρση, το φωτισμό και τη θέωση ώστε «όστις θέλει» να παρακινηθεί να κάνει το ίδιο απ’ το δικό του μετερίζι. Η παρουσία τέτοιων αγίων μορφών στις μέρες μας, μαρτυρά ότι όχι μόνο «τω καιρώ εκείνω» αλλά αδιαλείπτως η πυξίδα της ζωής μας μπορεί και πρέπει να είναι στραμμένη προς τα ψηλά και όχι στα χαμηλά – όσο κι αν πολλές πυξίδες είναι χαλασμένες σήμερα, για οποιοδήποτε λόγο.

 

Τελικά, ο Γέρων Πορφύριος κατάφερε, αν όχι να περάσει όλη του ζωή, να περάσει τις τελευταίες του στιγμές στον Άθωνα. Τα τελευταία του λόγια ήταν η συνηθέστερη αλλά και η πιο σημαντική πνευματική παρακαταθήκη του, όπως μου είπε στο παρελθόν μία άλλη μεγάλη μορφή της Ορθοδόξου Λογιότητας, ο Γέροντας Θεόκλητος ο Διονυσιάτης. «΄Ινα ώσει εν» (για να γίνουμε όλοι ένα μεταξύ μας και με το Θεό) επαναλάμβανε μέχρι την ώρα που ήρθε ο Ένας να παραλάβει την ψυχή του και τότε ψέλλισε, «Ναι, έρχου Κύριε Ιησού». 

 

Ο Άγιος του Θεού Πορφύριος Μπαϊρακτάρης, που πέρασε ενενήντα χρόνια στα Καυσοκαλύβια, την Ομόνοια, την Πεντέλη και τον Ωρωπό, πέρασε στην αιωνιότητα αφήνοντας το χιλιάσθενο και κουρασμένο σώμα του θαμμένο ταπεινά σε άγνωστο τόπο στο Άγιον Όρος, ώστε να μπορεί να προστρέχει ευκολότερα και γρηγορότερα σ’ εκείνους που αναζητούν τη συνδρομή του στα δύσκολα ηθικά, πνευματικά και υλικά χρόνια που βιώνουμε.

 

Εμείς, σήμερα, με ποιον θέλουμε να είμαστε Ένα; Με τα πάθη μας, το κόμμα μας, την πάρτη μας, το εγώ μας; Τον Χριστό και την Ελλάδα που τους βάλαμε; Και εντάξει, ο πρώτος, προφανώς, δεν πτοείται και δεν βλάπτεται από τη στάση μας, τουναντίον. Η δεύτερη όμως; Δεν υπήρχε καταλληλότερη στιγμή για την προβολή της Αγίας αυτής μορφής!

 

Εύχου Όσιε Πάτερ του Θεού Πορφύριε!

 

Αθήνα, 1 Δεκεμβρίου 2013
παραμονή Εορτής του.